Po długim okresie pozostawania w stanie medialnego zapomnienia, były lider prorosyjskiej partii OPFL, a obecnie szef parlamentarnej grupy „Platforma dla Życia i Pokoju” Jurij Bojko nagle znalazł się w epicentrum uwagi przestrzeni medialnej i sieci społecznościowych. 14 grudnia polityk nagrał krótki film w Sieć TikTok, w którym ze smutnym wyrazem twarzy skarżył się na „ucisk rosyjskojęzycznych” i „radykałów, którzy zmieniają nazwy miast, burzą pomniki’Jatnicy, nie zabraniajcie chodzić do pewnego kościoła i mówić w swoim ojczystym języku”.
Tezy głoszone przez Bojkę nie są nowe. Są one niemal identyczne z tymi, które jego siła polityczna eksploatuje od dłuższego czasu. I są one bardzo podobne do kremlowskiej propagandy. Bardziej interesujące byłoby zrozumienie, co dokładnie jest powodem aktywizacji medialnej starego rosyjskiegoich Domena ukraińskiej polityki. I kto za tym stoi i do jakich celów dążą.
Okres politycznego przebudzenia Jurija Bojki zbiegł się w czasie z szeregiem procesów zachodzących w Ukrainie i na świecie. Mimo ciężkich walk na froncie, temat ewentualnych przyszłych negocjacji między Ukrainą a Rosją zaczął niezwykle aktywnie krążyć w przestrzeni informacyjnej. Nie ma żadnych szczegółów dotyczących tych negocjacji. Ale rozmowy na ten temat tworzą odpowiednie tło informacyjne. Wzmacniają ją oczekiwania (które mogą okazać się płonne) o rychłym zakończeniu działań wojennych po zaprzysiężeniu Donalda Trumpa.
Oczywiste jest, że teoretycznie zaprzestanie konfrontacji militarnej w 2025 r. otworzy drogę do nowych wyborów w Ukrainie. I choć wszystko to wygląda teraz bardziej jak science fiction, nie sposób nie zauważyć wzmocnienia oczekiwań na wznowienie pełnoprawnego procesu politycznego w przyszłym roku. Pośrednim dowodem na to jest intensyfikacja opinii publicznej i preferencji politycznych Ukraińców, których znaczna część jest zamknięta.
Jeśli wybory odbędą się w 2025 r., dla Moskwy fundamentalne znaczenie ma posiadanie własnej partii w Ukrainie’Kolumna. Politycy, którzy formalnie potępią rosyjską agresję, ale będą aktywnie szerzyć idee o potrzebie pojednania i zrozumienia. A co najważniejsze, będą wpływać na wewnętrzną agendę polityczną, wykorzystując tezy o ochronie osób rosyjskojęzycznych, UKP PM i walce z ukraińskimi radykałami. Do realizacji takich strategicznych zadań Jurij Bojko jest idealną opcją dla Kremla.
Ale nie wszystko jest tak proste, jak mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Nie ma wątpliwości, że Rosja jest zainteresowana obudzeniem sił prorosyjskich w Ukrainie. Ale czy tylko dla Moskwy korzystne może być sztuczne wspieranie żywotności projektu politycznego w Ukrainie i polityków, którzy mają specjalne promoskiewskie sentymenty i bronią narracji „rosyjskiego świata”? Mimo publicznej krytyki wypowiedzi Jurija Bojki z Bankowej nie sposób nie zauważyć bynajmniej odosobnionych faktów taktycznej oportunistycznej współpracy między odłamkami OPFL a „sługami ludu” w Radzie Najwyższej, która po pełnoskalowej agresji rosyjskiej przybrała odmienne kształty.
W listopadzie 2024 r. ruch CHESNO Odsłaniać wyniki pięcioletniej pracy Rady Najwyższej IX konwokacji – od pierwszego posiedzenia 29 sierpnia 2019 r. do końca sierpnia br. Badanie ujawniło ciekawą prawidłowość w głosowaniu deputowanych ludowych o prorosyjskiej orientacji politycznej. O ile przed rosyjską agresją 24 lutego 2022 r. OPFL najrzadziej uczestniczyła w głosowaniach parlamentarnych, o tyle później sytuacja się zmieniła. Choć działalność OPFL w Ukrainie została oficjalnie zakazana przez sąd w czerwcu 2022 r., nie doprowadziło to do automatycznej utraty mandatów przez deputowanych tej siły politycznej. W związku z tym deputowani ludowi z delegalizowanej OPFL kontynuowali działalność polityczną głównie w dwóch ugrupowaniach: Platformie dla Życia i Pokoju Jurija Bojki oraz Odbudowie Ukrainy, na czele której stoi obecnie Maksym Jefimow. Zmieniło się również zachowanie deputowanych ludowych na sali posiedzeń. Zaczęli coraz częściej wciskać przycisk „za” podczas rozpatrywania projektów ustaw. Według ruchu CHESNO liczba ta wynosi 40% dla Platformy dla Życia i Pokoju oraz 45% dla Odbudowy Ukrainy. Natomiast OPFL głosowała „za” tylko w 29% przypadków.
Formalnie rządząca w Ukrainie partia „Sługa Narodu” ma 234 mandaty w Radzie Najwyższej. Ale w praktyce mono-większość już dawno przestała istnieć. Dlatego, aby zapewnić sobie pozytywny wynik głosowania nad ustawami, władze są zmuszone zwrócić się o pomoc do sił zewnętrznych. A takimi siłami są często byli członkowie zdelegalizowanej obecnie „Platformy Opozycyjnej – Za Życiem”.
W sumie eksperci CHESNO doliczyli się 861 skutecznych głosów, na które „słudzy ludu” zmuszeni byli pozyskać głosy byłych członków OPFL. Wśród głosów przegłosowanych zgodnie z politycznymi spadkobiercami OPFL jest ustawa o zawieszeniu transmisji na żywo z posiedzeń Rady Najwyższej na kanale telewizyjnym Rada ze względów bezpieczeństwa, skandaliczna ustawa o planowaniu przestrzennym nr 5655 oraz decyzja o nowym uchyleniusędziów Sądu Konstytucyjnego Ukrainy bez uwzględnienia zaleceń Komisji Weneckiej.
Wypowiedzi Bojki w Sieć TikTok wywołały falę oburzenia społecznego w Ukrainie. Polityk był potępiany, krytykowany, wyzywany i pytany, dlaczego wciąż jest na wolności i nie ponosi odpowiedzialności za swoje czyny. 17 grudnia Bojko przyjechał na rozmowę do SBU. Po prewencyjnej wizycie lider Platformy dla Życia i Pokoju przeprosił Ukraińców i nazwał Putina zbrodniarzem wojennym. Polityk odpowiadał też na pytania dziennikarzy na piśmie. Zapewnił, że popiera obecny rząd i sprzeciw wobec rosyjskiej agresji. Potępia jednak radykałów, grupy paramilitarne oraz politykę humanitarną Poroszenki i jej konsekwencje.
Choć wielu uważa, że wojna na pełną skalę na stałe położyła kres rosyjskim wpływom w Ukrainie, może to być zbyt optymistyczny wniosek. Kiedyś tak sądzono w 2014 r., kiedy sądzono, że aneksja Krymu i rosyjska inwazja na Donbas położą kres rosyjskim wpływom w Ukrainie. Później jednak okazało się, że pole wyborcze, które wcześniej zajmowała Partia Regionów, przeszło w ręce nowych sił politycznych – jej bezpośrednich spadkobierców, którzy’zjednoczony w OPFL. Następnie ta prorosyjska partia, wykorzystując lojalną postawę ukraińskich władz i dostęp do potężnych zasobów informacyjnych, stała się tak śmiała, że na pewien czas wysunęła się na prowadzenie w sondażach. Na początku 2021 r. gotowych było oddać na nią głos ponad 19% wyborców. Tylko zamknięcie kanałów telewizyjnych Medwedczuka było w stanie zatrzymać wyborczy pochód ideologicznych spadkobierców Partii Regionów.
Nie należy się więc dziwić, jeśli w przyszłym roku, pod warunkiem wyborów, do parlamentu nowego zwołania wejdzie nowy warunkowy blok na rzecz pokoju i życia pod hasłami zrozumienia, przyjaźni i ochrony praw rosyjskojęzycznych. I istnieje duże prawdopodobieństwo, że Jurij Bojko będzie jednym z liderów tej zmodyfikowanej, ale ideologicznie prorosyjskiej siły politycznej.
Polityczna żywotność Jurija Bojki opiera się na specyficznym usposobieniu w ukraińskim parlamencie i oczywistej niechęci władz do podjęcia jakichkolwiek działań w tej sprawie. Być może Bankowa uważa, że Bojko jest bardziej przydatny w wolności i w Radzie Najwyższej niż poza nią. Być może planują oni skomplikowane kombinacje polityczne podczas hipotetycznego wyścigu wyborczego i nie uważają za konieczne prowadzenia śledztwa lub ograniczania jego działalności. Obecni właściciele Bankowej nie powinni jednak zapominać o smutnych doświadczeniach jego poprzednika Petra Poroszenki, który również żywił pewne nadzieje na gry wyborcze z udziałem przedstawicieli OPFL. A w finale ograł samego siebie.
