Operacja wojskowa w obwodzie kurskim zaskoczyła społeczeństwo ukraińskie, Rosję i świat zachodni. Po raz pierwszy od zakończenia II wojny światowej Federacja Rosyjska została zaatakowana przez siły zbrojne obcego państwa. Oczywiście mamy do czynienia z nowym typem ukraińskiej kontrofensywy, który zasadniczo różni się od nieudanej operacji z 2023 roku.
Sun Tzu powiedział: „Atakuj tam, gdzie on nie jest przygotowany. Albo iść tam, gdzie się tego nie spodziewa. To są sposoby, w jakie wygrywają stratedzy wojskowi. Ale nie można o nich mówić z wyprzedzeniem”. W 2023 roku Ukraina poszła zupełnie inną drogą. Kilkumiesięczny PR kontrofensywy z ogłoszeniem głównych kierunków uderzeń pozwolił wrogowi dobrze przygotować się do bitwy. W rezultacie, istnieje minimum odbitych terytoriów z ciężkimi stratami. Jednocześnie tylko w ciągu pierwszych dwóch dni działań wojennych w rejonie Kurska udało się przejąć kontrolę nad większym terytorium niż podczas ubiegłorocznej operacji kontrofensywnej.
Tym razem podejście do planowania i prowadzenia ofensywy wojskowej w rejonie Kurska było dokładnie takie, jakie implikuje klasyczna sztuka wojskowa. Tryb pełnej ciszy. Brak obraźliwych komunikatów. Milczenie ukraińskich władz. Skromność urzędników. Milczenie informacyjne ze strony jednostek biorących udział w operacji wojskowej na kierunku kurskim. Wszystko to stoi w jaskrawym kontraście z zeszłorocznym PR-em nieudanej kontrofensywy.
Możemy się tylko domyślać, jaka jest główna idea ukraińskiego Sztabu Generalnego. Nikt nie wie w stu procentach o głównym celu przeniesienia wojny na terytorium wroga. Być może takich celów jest kilka. Nie można wykluczyć, że plan maksymalny zakłada przełom aż do elektrowni jądrowej w Kurczatowie. Być może mówimy o zajęciu części obwodu kurskiego w celu wzmocnienia pozycji negocjacyjnej w przyszłości. Istnieją jednak inne opcje rozwoju kontrofensywy, które mogą znacznie skomplikować sytuację armii rosyjskiej i zakłócić wysokiej jakości komunikację między tyłami a jednostkami walczącymi obecnie z Ukrainą. Nie jest też dla nas jasne, jak daleko Siły Zbrojne Ukrainy planują posunąć się głębiej. Ukraiński Sztab Generalny może przygotowywać kolejne uderzenia w miejscach, w których Kreml nie do końca się tego spodziewa. I to jest naprawdę bardzo dobra rzecz. W końcu strategiczna niepewność stwarza wiele problemów dla wroga. Rosyjskiemu dowództwu trudno jest poradzić sobie z mgłą wojny. Zrozumienie głównych motywów i celów naszych wojsk, planu strategicznego i kierunku głównego uderzenia. Wszystko to sieje spustoszenie i prowadzi do błędów wroga.
Głównym problemem Ukrainy w wojnie z rosyjskimi najeźdźcami było nie tylko to, że agresor dysponuje większą ilością broni i środków. I to nie tylko w naszych generałach szkoły radzieckiej czy korupcji i nieudolności. Ze względu na stanowisko zachodnich sojuszników, którzy zabronili Siłom Zbrojnym Ukrainy uderzania na terytorium Rosji zachodnią bronią, Ukraina od samego początku prowadziła wojnę w skrajnie nierównych i niesprawiedliwych warunkach. W rzeczywistości strach przed Europą i Ameryką przed naruszeniem czerwonych linii w odpieraniu rosyjskiej agresji doprowadził do impasu pozycyjnego na linii frontu pod koniec 2022 r. Nigdy w historii wojen nie było tabu dotyczącego prowadzenia pełnoprawnych działań wojennych na terytorium agresora. Ale w przypadku Ukrainy działał za kulisami do początku sierpnia 2024 roku.
Doszło do sytuacji, w której Rosja miała pełną swobodę manewru i mogła zaatakować Ukrainę z dowolnego kierunku. A Ukraina i tak nie miała prawa przekroczyć granicy rosyjskiej. Działania wojenne musiały być prowadzone wyłącznie na naszym terytorium, co oznaczało również ogromne straty gospodarcze i zniszczenia infrastruktury, nie mówiąc już o ofiarach cywilnych. Zamiast śmiałych, niestandardowych operacji wojskowych, Siły Zbrojne Ukrainy były ograniczane przez pozycyjne krwawe walki. Przecież wystarczyło nam tylko szturmować dobrze ufortyfikowane rosyjskie linie obronne na terytorium Ukrainy. W takich warunkach wróg mógł stosunkowo łatwo przewidzieć działania Sił Zbrojnych Ukrainy. Tak właśnie stało się podczas nieudanej kontrofensywy w 2023 roku.
Można się tylko zastanawiać, jakie byłyby skutki działań wojennych w 2023 r., gdyby jednostki ukraińskie wkroczyły na terytorium Federacji Rosyjskiej, a nie szturmowały Linię Surowikina. Jednocześnie, otrzymując pełne pozwolenie od Zachodu na taką operację. Co by było, gdyby zamiast przewidywanej ofensywy na kierunku zaporoskim Siły Zbrojne Ukrainy poszły na Biełgorod i Kursk? Być może wojna już by się skończyła.
Tym samym w 2024 roku Zachód zaczął stopniowo znosić zakazy użycia swojej broni na terytorium Federacji Rosyjskiej. Pozostała jednak niepisana zasada: Ukraina mogła prowadzić działania wojenne tylko w granicach uznanych przez społeczność międzynarodową w 1991 roku. Jednak, aby przebić się przez potężne rosyjskie linie obronne, konieczne jest posiadanie dużej przewagi w zakresie uszkodzeń ogniowych, walki elektronicznej, artylerii, lotnictwa i obrony powietrznej. Potrzebna jest też siła robocza. Wszystkie te środki nie wystarczą w Ukrainie. Tymczasem agresor powoli, nie oszczędzając ludzi i za pomocą FAB-ów, się metr po metrze w Donbasie. Aby odwrócić bieg wydarzeń i powstrzymać agresora, konieczne było Niestandardowe kroki. Gorzkie doświadczenia z 2023 roku pokazały, że szturm na rosyjskie linie obronne na terytorium Ukrainy jest złą decyzją. Przeniesienie działań wojennych na terytorium Rosji stało się dla Ukrainy jedyną alternatywą, by spróbować przynajmniej częściowo zmienić charakter działań wojennych i zmusić agresora do złagodzenia presji ofensywnej na wschodzie.
W dzisiejszych czasach dogmat, że działania wojskowe na terytorium państwa nuklearnego nieuchronnie doprowadzą do niedopuszczalnego poziomu eskalacji, jest niszczony. To jest to, czym wielu zachodnich polityków i ekspertów nieustannie straszy cały świat. To miłe, że w końcu Zachód nie próbuje przynajmniej publicznie zatrzymać ukraińskiej operacji. Nie wyraża dalszego zaniepokojenia i nie szantażuje natychmiastowym „zaprzestaniem eskalacji”. Wręcz przeciwnie, europejscy i amerykańscy urzędnicy i politycy są przychylni przeniesieniu działań wojennych na Federację Rosyjską.
Tym samym szef Komisji Obrony niemieckiego Bundestagu Marcus Faber nie uważa ewentualnego użycia niemieckiej broni w walkach w obwodzie kurskim w Rosji za problem. „W związku z atakiem Rosji w Ukrainę terytorium obu państw jest strefą wojny. Użycie broni podlega przepisom prawa międzynarodowego” – powiedział przewodniczący komisji obrony Bundestagu. Rzecznik Komisji Spraw Zagranicznych UE Peter Stano powiedział również, że Ukraina ma prawo do samoobrony, w tym do uderzeń na terytorium Rosji. A 7 sierpnia rzecznik Departamentu Stanu USA Matthew Miller również dał jasno do zrozumienia, że Waszyngton zastrzega sobie prawo Ukrainy do prowadzenia operacji wojskowych według własnego uznania. „Rosja naruszyła integralność terytorialną Ukrainy i nadal nielegalnie okupuje terytorium Ukrainy. Decyzja o tym, jak Ukraina prowadzi działania wojskowe, jest podejmowana przez Ukrainę, a nasza polityka wobec uderzeń transgranicznych się nie zmieniła” – powiedział Miller.
Nie wiemy, jak zakończy się operacja wojskowa Sił Zbrojnych Ukrainy w obwodzie kurskim. W końcu musimy być realistami i nie żądać niemożliwego. Roman Polko, emerytowany polski generał i były dowódca sił specjalnych, powiedział, że „to dobrze, że Ukraina podejmuje działania, które zaskakują Rosjan” i że „Ukraina przyjmuje pozycję obronną i nie jest w stanie przeprowadzić operacji mającej na celu wypchnięcie Rosji z okupowanych regionów, ale Ukraina aktywnie się broni” i że „Rosjanom nie można pozwolić na spokojne przygotowywanie nowych ataków”.
W interesie Ukrainy jest zajęcie jak największej liczby terytoriów rosyjskich i jednocześnie zachowanie w jak największym stopniu swoich żołnierzy. W końcu, jeśli kiedykolwiek przyjdzie czas na negocjacje, możemy spróbować wymienić odzyskane ziemie rosyjskie na ukraińskie. A rozpoczęcie jakichś negocjacji, kiedy kontroluje się dobrą połowę obwodu kurskiego, jest zawsze korzystniejsze i daje poczucie pewności. Jest to jeden z warunków koniecznych do uzyskania tzw. silnej pozycji negocjacyjnej. Dobrze by było, gdyby Zachód w końcu zniósł jakiekolwiek restrykcje wobec Sił Zbrojnych Ukrainy i przestał tworzyć sztuczne ramy, które pozwalają jedynie na prowadzenie wyniszczającej krwawej wojny pozycyjnej, w której nie ma pola manewru i efektu nieprzewidywalności.
