18 maja w Ukrainie weszła w życie nowa ustawa o mobilizacji. Jeden z jej przepisów zobowiązuje wszystkich mężczyzn w wieku 18-60 lat do aktualizacji swoich uprawnień wojskowych w ciągu 60 dni kalendarzowych. To samo dotyczy kobiet w specjalnościach medycznych.
Aby szybko aktualizować dane bez konieczności udawania się do TCC, Ministerstwo Obrony Narodowej uruchomiło aplikację mobilną Reserve+. Dane można również aktualizować w ASC.
Ale we lwowskich obwodowych TCC są stumetrowe kolejki. Ci sami ludzie chodzą do TCC codziennie lub co drugi dzień, jakby szli do kościoła po upragniony wojskowy dokument rejestracyjny. Kto stoi w tych kolejkach, skąd się bierze i jak działa system – dowiedział się nam dziennikarz.
***
Pięć z sześciu dzielnicowych CCC Lwowa działa pod tym samym adresem, niedaleko centrum handlowego Forum Lwów i krakowskiego rynku, niemal w centrum miasta – przy ulicy Weteranów. Taka bliskość TCC i opowieści o autobusach z przyciemnianymi szybami, w których znikają mężczyźni w wieku poborowym, zmieniły demografię ruchliwej dzielnicy handlowej. Wygląda na to, że teraz na ulicach są kobiety i dzieci w wieku szkolnym, które czekają na święta. Czasami jest kilku studentów lub emerytów. A oto obcokrajowiec, który wyróżnia się na tle innych. W pobliżu kawiarni rozmawiają trzej żołnierze, również kobiety.
Jeśli nigdy nie aktualizowałeś swoich danych w CCC przez 20 lat, możesz nie dotrzeć tam, gdzie potrzebujesz za pierwszym razem. Mapy Google prowadzą w przeciwnym kierunku – najwyraźniej próbował zły czarodziej Dodger. Tłumy dzieci wybiegających ze szkoły również budzą wątpliwości co do właściwej drogi. Ale praworządni ludzie przychodzą z pomocą szarym wyblakłym znakom na szarym płocie: na końcu ulicy i na prawo.
Opowieści znajomych o tłumach pod drzwiami TCC są zagmatwane – punkt kontrolny jest mały, dookoła pusty – ani śladu kolejki. „Poszedłem na próżno, dałem się nabrać na komentarze na Facebooku”–Myśleć. Ale pamiętam, że igła jest ukryta w jajku, jajko jest ukryte w kaczce i tak dalej.
Uprzejmy, przystojny żołnierz prosi o pokazanie paszportu i o miejsce rejestracji. «Za punktem kontrolnym w lewo, potem w prawo i prosto, po lewej będzie dzielnica Szewczenkowski – są najmniejsze kolejki, może się przebijesz”, – w końcu udaje mi się przebić.
Rozglądam się trochę po terenie, gdzie znajduje się karetka pogotowia i mobilny gabinet na kółkach, i wchodzę do pomieszczeń, w których pracują połączone okręgowe TCC rejonu Frankiwsk-Halicz i Łyczaków-Zaliznychnyj.
„Jeśli walczysz, natychmiast cię wpuszczą”
W małej sali siedzi kilkudziesięciu mężczyzn. Największe kolejki są tu rano. Świadkowie mówią, że skręcają za róg budynku i ciągną się w nieznanym kierunku. Po obiedzie zostają tu najwytrwalsi i najwierniejsi. A także tych, którzy chcą odebrać zaktualizowane dokumenty.
Drzwi z holu do pomieszczeń z biurami otwierane są poprzez naciśnięcie przycisku z kabiny dyżurnego. Ale dla mężczyzn w tej kolejce są zamknięte. Musisz znać magiczne słowo: „Jeśli walczysz, wpuszczają cię bez czekania w kolejce, natychmiast. A my stoimy tu od tygodni., – stali bywalcy lobby TCC.
„Mam numer 296 w kolejce. Jeżdżę od trzech tygodni. Powinienem był uderzyć w to dzisiaj. Ale od drugiej nikt nie wychodził z mojego biura. Ale poczekam.– mówi Serhij, mężczyzna w średnim wieku. Przypomina sąsiada, którego spotykasz od lat w tym samym szarym T-shircie i spodniach.
Serhij mówi, że już wcześniej chodził do TCC – chciał się zmobilizować. Ale, według niego, odmówiono mu ze względu na rejestrację w Ługańsku i zaporoski certyfikat statusu IDP.
„W końcu dostałem się do przesiedleńca we Lwowie i sam poszedłem do autobusu. Zabrano mnie do Wojskowej Komisji Lekarskiej. Ale powiedzieli, że nie pasuję. Teraz muszę odebrać dokumenty na ten temat. A ja wyjadę za granicę.– mówi Serhij melancholijnie.
«Zaktualizowałem dane w 2019 roku. Pracuję na kolei, mam rezerwację. Już drugi tydzień z rzędu staram się odebrać dokumenty, codziennie każą mi przyjść jutro” – mówi siwowłosy opalony mężczyzna w wieku 55+, wstaje z ławki i wychodzi.
Siadam obok młodego, bladego mężczyzny, który spogląda na zegarek i zaczyna się trochę denerwować. Ma też zastrzeżenie. Niedługo się skończy, trzeba mieć czas na odebranie dokumentów z TCC i jego przedłużenie.
„Pracuję w systemie zmianowym. W ciągu dnia jestem w pracy, w nocy śpię, następnego dnia siedzę w TCC, w nocy idę na zmianę, potem śpię pół dnia – a po południu znowu tu przyjeżdżam. I tak w kółko.„Dzięki temu będziemy mogli współpracować z naszymi klientami” Przez Reserve+ dodaje, nie było możliwości aktualizacji danych – aplikacja nie działała.
„Nawet gdybym mógł, to i tak musiałbym tu przyjść, żeby dostać wydrukowany kod” – dodaje mężczyzna siedzący obok mnie, który podsłuchał naszą rozmowę. Udało mu się zaktualizować swoją dokumentację wojskowąani za pośrednictwem aplikacji. I wszystko się tam zgadza – z wyjątkiem daty urodzenia. Krążą legendy o tym wysokim panu z torebką na ramieniu w kolejce – nie tylko pokornie siedzi na ławce czy nerwowo chodzi tam i z powrotem, ale stoi najbliżej drzwi do zamkniętego pomieszczenia i za każdym razem, gdy wychodzi dyżurny, głośno: — Kiedy?
„Oficer dyżurny poszedł do naszego biura, aby wyjaśnić, kiedy zostaniemy przyjęci. Nie wrócił od dwóch godzin.– dodaje wysoki mężczyzna. Podobnie jak inni, spędza co najmniej pół dnia w holu TCC tylko po to, by odebrać dokumenty.
„Dlaczego nie możemy ich zebrać, wynieść i po prostu rozdać?”– mówi podekscytowany mężczyzna. Potem wraca dyżurny i mówi jak zwykle: „Nie dzisiaj”. Jeśli chodzi o dystrybucję dokumentów – „Nie możesz tego zrobić. Nie zgodnie z zasadami”. Ludzie nadal się nie rozchodzą.
„Mam teraz prawie 60 lat, w ich systemie wciąż mam 18 lat. Byłem w ASC, aby zaktualizować dane, dali mi kartkę papieru i powiedzieli, żebym poszedł z nią do TCC. Jestem 306. w kolejce po znaczek”.– Mówi pan Taras w biało-czerwonej koszulce polo i siwych włosach. Jednak zapytany o to, kiedy ostatnio aktualizował swoje uprawnienia wojskowe, przyznaje, że nigdy.
W kolejce można spotkać również osoby, które są „poszukiwane”, choć zaktualizowały swoje dane w 2022 roku lub walczą na froncie od ponad roku. Ktoś ma niewłaściwe miejsce zameldowania lub adres, błąd w nazwisku lub brakujący numer w numerze telefonu. Za pośrednictwem aplikacji „Rezerwa+” nie mogli zaktualizować danych. Przedzierają się więc przez ten las.
„Rozumiem wszystko. Ale nic nie mogę zrobić.
Stali bywalcy opowiadają o typowym dniu w TCC. Rano ustawia się długa kolejka tych, którzy zapisali się na nią u dyżurnego. Ci ludzie przyszli, aby ubiegać się o modernizację. Następnie grupami dostają się do hali, gdzie są niezależnie podzieleni na dzielnice i odpowiednie urzędy. Zapisują się na kartce papieru w nowej kolejce i czekają. Około godziny 9:15 drzwi otwierają się i wpuszczają do środka pierwszych 10 szczęśliwców. Większość z nich to ci, którzy przyszli przed 6 rano.
Potem, jak twierdzą mężczyźni, można wpuścić jeszcze 10 osób bliżej pory lunchu. A wszyscy inni powinni przyjść następnego ranka. Najbardziej uparci pozostają po południu. Starzy wyjadacze kolejki opowiadają legendy, że zdarzały się przypadki, gdy takim grupom udawało się przejść przez drzwi w nieodpowiednim czasie.
Po obiedzie do TCC przychodzą ci, którzy przeszli poprzednie poziomy i mogą odebrać dokumenty. Szczęśliwców może być też maksymalnie 30. Chociaż czasami może być ich tylko pięć.
Pytam starszego oficera dyżurnego, ile osób pracownicy TCC są w stanie przyjąć dziennie. „Ilu ich przyjdzie”„Myślę, że to dobry pomysł, aby móc to zrobić” – powiedział «20? 30? 40? 50?»Dziennikarze lubią trzymać się liczb. — Nie mogę ci powiedzieć. Nie liczymy. Dużo. Otwórzcie drzwi!”Krzyczy do młodszego oficera dyżurnego, aby nacisnął guzik, i ponownie biegnie, aby dowiedzieć się czegoś w jednym z biur.
Pomiędzy tłumem a bieganiem po sali następuje moment, w którym wszystko wydaje się zastygać. Niska, starsza kobieta w okularach uśmiecha się do stojących wokół niej staruszków.
„Chłopaki, rozumiem. Rozumiem cię. Ale nic nie mogę zrobić. Nie jesteśmy w stanie nadążyć za tym fizycznie”.Chłopaki wzdychają cicho, kobieta z papierami znika na korytarzach.
Nawiasem mówiąc, elektroniczny zapis w TCC ogłoszony przez Ministerstwo Obrony nie został tutaj wysłuchany. Istnieje możliwość zapisania się online, ale w rzeczywistości nie ma to na nic wpływu – jest tylko kolejka na żywo.
Bajkowy głos
Tymczasem przy oknie, za którym siedzi młodszy oficer dyżurny, stoi kolejka 10 osób, która, o dziwo, jest w ciągłym ruchu. Funkcjonariusze przychodzą na spotkanie z kierownictwem TCC, niektórzy w celu potwierdzenia dokumentów do kurateli, 18-letni chłopcy otrzymują swój pierwszy wojskowy dokument rejestracyjny. Mogą szybko przejść. Pecha mają tylko „odświeżacze”, a po południu – i panowie z wezwaniami.
„Jestem z wezwaniem. Ale nie mogłem przyjść wcześniej – byłem przesłuchiwany przez śledczego, oto potwierdzenie”., niski mężczyzna z dużym plecakiem wpycha dokumenty przez okno.
„Dzisiaj gabinet tego nie akceptuje. Władze powiedziały, aby po południu nie wpuszczać nikogo na trzecie piętro. Przepraszam, wróć jutro.– z okna słychać wesoły głos.
W oczach i głosie małego człowieczka jest niepokój. Prosi o umieszczenie przynajmniej jakiegoś znaku na wezwaniu, że stawił się na czas. Ponieważ „Opuszczę TCC i natychmiast zostanę zatrzymany”. Oficer dyżurny coś bazgra w dokumencie.
„Jestem studentem trzeciego roku. Muszę zaktualizować swoje dane. Dokąd mam pójść?”– mężczyzna w wieku 30+ na wpół pewnie spogląda przez okno. Ludzie przy drzwiach ożywiają się – ciekawie jest zobaczyć reakcję przybysza.
– Ustawię cię w kolejce. Będziesz miał 98 lat6. Wróć za trzy tygodnie,” – mówi wesołym głosem dyżurny.
Jego praca nie jest aż tak nudna. Każdego dnia staje się uczestnikiem różnych zabawnych dialogów.
Inny: – Z kim rozmawiasz?
Kobieta: „Przyniosłam dokumenty męża, zaktualizuj je”.
Tym.: – Nie wstydzisz się?
J.: – Nie.
Tym.: — Gdzie jest ten człowiek?
J.: – W pracy.
Tym.: „Nie bądź zhańbiony, wynoś się stąd”.
„Przyjdź rano i ustaw się w kolejce”
Kobiety ze specjalizacjami medycznymi nie mają żadnych przywilejów w TCC. Mogą też mieć szczęście lub nie.
„Przyjechałem w zeszły poniedziałek. Kolejka liczyła 200 osób. Rano wystrzelili 10, po południu kolejne 9 i to wszystko, kazali nam się rozejść. Ale ja i kilka innych osób zostaliśmy – nagle mamy szczęście. Poza tym nie mam czasu – niedługo wyjeżdżam za granicę, muszę zabrać te dokumenty do pracy. Tego dnia szczęście było po mojej stronie. Wyjaśniłem uroczej dziewczynie, która przyjęła dokumenty, że muszę je jak najszybciej odebrać. Zadzwoniła dzisiaj, że może go odebrać, a ja wziąłem taksówkę.Ludmiła, która pracuje w centrum perinatalnym, mówi z radością.
Ale najpierw kilku mężczyzn, którzy są jeszcze na sali, a potem starszy oficer dyżurny, odcina jej skrzydła: teraz nie są już akceptowani. Kobieta po raz kolejny opowiada historię oficerowi dyżurnemu. „Dobra, idź do tej dziewczyny”Opiekunka zgadza się, a Ludmiła znów wyrasta na skrzydłach, żegna się w drodze.
Tymczasem przy oknie toczy się kolejny dialog. Dyżurny kilkakrotnie powtarza drugiej kobiecie, żeby przyszła jutro rano, ona próbuje wyjaśnić konkretną godzinę – dyżurny wzrusza ramionami.
„Szanuję twoją pracę. Proszę, szanuj mnie też. Jestem chirurgiem, jutro mam dwie operacje po pięć godzin każda. O której mogę przyjść rano?Kobieta, która została wyrejestrowana na tydzień w jednej dzielnicy Lwowa, a teraz musi się zameldować w innej, nie poddaje się.
„Przyjdź rano i ustaw się w kolejce”, – odpowiedź jest taka sama.
Jednak lekarz odmawia komentarza na temat sytuacji i wychodzi: „Mam przerąbane, to prawda. Ale jesteśmy w stanie wojny, rozumiem to i nie pozwolę sobie na przemęczenie.
***
W holu TCC pozostało już tylko kilka osób, czekających na nie wiadomo co. Atmosfera sugeruje, że bajka na dziś się skończyła. Przy drzwiach wejściowych żołnierz oznajmia spóźnionemu gościowi, że nie ma już recepcji – trwają prace z dokumentami. Na zegarze jest trochę po czwartej.
Opiekun podchodzi do mnie i, dlaczego wciąż tu jestem. Odpowiadam, że obserwuję. Mówi, że nie można nagrywać dźwięku i robić zdjęć – to obiekt wojskowy. Mówię, że nie robię ani jednego, ani drugiego. Po chwili wahania mówi, że tu też nie wolno odbywać się od sondaży. „Ale powiedziałem, kim jestem i po co przyszedłem. Przepuścili mnie.–Odpowiedź. – Nie wpuściłem cię do środka. Idź na teren”– starszy oficer dyżurny przejmuje inicjatywę. — Pójdę. Odpowiedz tylko na jedno pytanie”.. Zgadza się, a ja pytam, dlaczego jest taka sytuacja z kolejkami i dlaczego w Rezerwie+ jest tyle błędów.
«Kto jest winny? Winni są ludzie. Jeśli jest błąd, oznacza to, że nie zaktualizowali danych”.– zmęczony oficer dyżurny idzie.
On i jego koledzy znaleźli się między ministerstwem, które ma się dobrze, a oburzonymi ludźmi, którzy czują się upokorzeni, nie na 2-3 tygodnie, ale nie na wiadomo jak długo.
