Na tle chronicznych trudności z mobilizacją i przedłużającym się charakterem działań wojennych ze strony przedstawicieli władz ukraińskich zaczęły pojawiać się różne egzotyczne propozycje. Jednym z nich jest możliwość zwolnienia ze służby wojskowej dla osób, które posiadają wysoki poziom dochodów oficjalnych.
Rozmowy o zastrzeżeniach przed mobilizacją wypłacalnych Ukraińców trwają od końca ubiegłego roku. Jednocześnie żadna z osób publicznych nie chce być głównym inicjatorem takiej opcji „wykupu” ze służby wojskowej. W związku z tym informacje prezentowane są w mediach bez konkretnych nazw. Podobno istnieje pewna tajemnicza grupa ludzi z Kancelarii Prezydenta, rządu i posłów, którzy aktywnie dyskutują na ten temat. Nie wiadomo, kim dokładnie są ci ludzie. Na chwilę obecną nie podjęto żadnej decyzji w tym zakresie. Chociaż premier Denys Szmyhal powiedział, że rząd opracowuje nowy system odroczenia służby wojskowej, który będzie uwzględniał w szczególności płacenie podatków i wysokość pensji.
Jeśli podsumujemy plotki, sprowadzają się one do poniższych. Mężczyźni, którzy mają oficjalne dochody w wysokości co najmniej 35 tys. hrywien i płacą od nich podatki, będą mogli uniknąć mobilizacji: podatku dochodowego od osób fizycznych w wysokości co najmniej 6,3 tys. hrywien oraz ujednoliconego podatku socjalnego w wysokości co najmniej 7,7 tys. hrywien. A także tych, za których pracodawca jest gotów wpłacać do budżetu 20 tys. hrywien miesięcznie. Biorąc pod uwagę średnie zarobki i stan ukraińskiej gospodarki, niewielka część męskiej populacji będzie mogła należeć do tej kategorii. W większości będą to specjaliści z dziedziny IT, finansów, wysocy rangą urzędnicy i najwyższe kierownictwo.
W Federacji Pracodawców ogłoszone liczby zostały chłodno przyjęte. Bo uważają, że takie kwoty są nieosiągalne dla większości przedsiębiorstw. Być może firma nadal by się zastanawiała, gdyby było to około 6 tys. hrywien miesięcznie za rezerwację jednego pracownika. Jednocześnie Gabinet Ministrów może rzeczywiście mieć własne zdanie w tej sprawie, którego woli nie reklamować. Jego istota jest dość cyniczna i sprowadza się do rozważań ekonomicznych i budżetowych.
Z finansowego punktu widzenia wypełnienie budżetu w ten sposób może być naprawdę opłacalne. Wojna wymaga ogromnych nakładów. Nasz budżet jest uzależniony od pomocy zewnętrznej. I nie wszystko jest z nią takie gładkie. Armia musi być utrzymywana. Nie da się tego zrobić bez pieniędzy. Są jednak wątpliwości, czy legalizacja możliwości uniknięcia mobilizacji dla zamożnych kategorii Ukraińców tak poważnie wypełni budżet. Z tego prostego powodu, że liczba obywateli, którzy będą mogli zadeklarować znaczne zarobki, jest bardzo ograniczona. w Ukrainie jest zaledwie 10% osób pełnosprawnych, których dochody przekraczają 35 tys. hrywien. Niektórzy z tych ludzi będą już opancerzeni. Dlatego skarbiec nie zostanie uzupełniony miliardami hrywien od jednoosobowych firm lub programistów, jak sądzą niektórzy w Gabinecie Ministrów. Jedynym gwarantowanym efektem legislacyjnej „łapówki z mobilizacji” jest gwałtowny wzrost podziałów społecznych i nieufności wobec społeczeństwa.
Osłabienie narodu ukraińskiego od wewnątrz jest oczywiście jednym ze strategicznych celów Kremla. Kiedy Putin rozpoczynał wojnę na pełną skalę, spodziewał się, że w Ukrainie jest wielu zwolenników „rosyjskiego świata”, którzy czekają na ich „wyzwolenie”. Zapewniła o tym rosyjski prezydent duża piąta kolumna działająca w Ukrainie. Ta kalkulacja kremlowskiego dyktatora okazała się błędna. Nie oznacza to jednak, że rosyjskie służby specjalne zrezygnowały z prób destabilizacji wewnętrznej Ukrainy. Wróg wykorzystuje i będzie wykorzystywał każdą okazję, by dzielić i osłabiać jedność Ukraińców. Moskwa z pewnością wykorzysta nieudane i nieprzemyślane działania ukraińskich władz. Granie na sprzecznościach społecznych to ulubiona sztuczka Kremla. I to zadziałało nie raz w agresywnych kampaniach Moskwy.
Klasycznym przykładem jest ukraińska walka narodowowyzwoleńcza z lat 1917-1921. Na początku XX wieku Ukraińcy mieli szansę na odrodzenie własnej państwowości. Na przeszkodzie stanęło jednak wiele czynników. Jednym z nich jest diaboliczna zdolność rosyjskich bolszewików do grania na sprzecznościach społecznych. Rosyjscy najeźdźcy pod wodzą Lenina skutecznie wykorzystali niedojrzałość ukraińskiego narodu i elit politycznych. Narzucili Ukraińcom, zbyt wrażliwym na kwestie społeczne, dyskurs, że nie powinni bronić własnego państwa, które broni interesów „elementów burżuazyjnych i obszarniczych”.
Za pomocą trującej, zręcznej propagandy bolszewikom udało się naprawdę odurzyć świadomość znacznej części ludności. Dla naiwnych mas ludowych było to bardzo kuszące, gdy słyszały słodkie obietnice: „ziemia chłopom”, „fabryki robotnikom”, „cała władza sowietom”. Cynicznie manipulując populistycznymi hasłami, Rosja była w stanie wbić klin między ukraińskie władze a społeczeństwo. Bolszewicy zasiali nieufność między bogatymi i biednymi warstwami narodu ukraińskiego. Osiągnęliśmy jego rozdrobnienie pod względem bogactwa materialnego i pochodzenia społecznego. Ukraińcy nie byli zjednoczeni, gdy na początku XX wieku mieli możliwość odzyskania niepodległości. I oczywiście przegrali walkę wyzwoleńczą.
13 marca przewodniczący Rady Najwyższej Rusłan Stefanczuk postanowił poszukać analogii historycznych, komentując pogłoski o możliwości zwolnienia z mobilizacji w oparciu o poziom płaconych podatków. Kiedyś, o ile się nie mylę, w XII lub XIII wieku, w Anglii obowiązywał „podatek od”. Kiedy płacili pieniądze, aby nie pasować na rycerza. I ten podatek istniał wtedy w wielu krajach” – powiedział. Dodał jednak, że nie zna kraju, w którym działa.
Nie jest dobrym pomysłem dawanie przykładu norm historycznych, które istniały w odległej przeszłości, aby zorganizować proces mobilizacji. Kiedy przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy Rusłan Stefanczuk odwołuje się do historii średniowiecza, gdzie rycerz mógł wykupić swoją służbę, pomija ważny szczegół. Tak zwany podatek od istniał w średniowiecznej Anglii. Był to specjalny podatek nakładany na osoby, które nie chciały walczyć w obronie króla (co uznawano za). Został wprowadzony za panowania króla Henryka I (1100–1135) i początkowo był stosunkowo niski. Jednak sto lat później kwota ta wzrosła o 300%. Płacili go jednak nie zwykli ludzie, ale przedstawiciele szlachty, którzy nie chcieli iść do wojska. Z tej prostej przyczyny, że w tamtych czasach sprawami wojskowymi zajmowali się głównie przedstawiciele elit i warstw zamożnych. Dlatego, jeśli weźmiemy przykład z epoki feudalizmu, to zgodnie z regułami to osoby bogatsze, o wysokim statusie i najbardziej wpływowe powinny być w pierwszej kolejności zmobilizowane w szeregi sił zbrojnych. A także tych, którzy są blisko władzy. A nie odwrotnie, biedne i stosunkowo nisko zamożne, jak sugerują niektórzy mężowie stanu.
Nie wiemy, czy ukraińskie władze odważą się wprowadzić „łapówkę z mobilizacji”. Wydaje się, że wciąż zdają sobie sprawę ze skrajnej niepopularności takich działań w społeczeństwie. Co najmniej 11 marca członek Komitetu Rady Najwyższej ds. Bezpieczeństwa Narodowego, Obrony i Wywiadu Fedir Wenisławski powiedział, że prawdopodobieństwo realizacji takiej inicjatywy jest niezwykle niskie, ponieważ jest ona sprzeczna z zasadą równości i może być negatywnie postrzegana przez społeczeństwo, biorąc pod uwagę jej bezpośrednią zależność od sytuacji finansowej ludzi.
Ukraińskie władze nie muszą tworzyć nowych linii podziałów społecznych. I na pewno nadejdzie, jeśli inicjatywa „wykupu pensji i podatków” ze służby wojskowej zostanie zatwierdzona. Niezadowolenie społeczne już narosło w społeczeństwie z powodu metod, zasad i podejść do mobilizacji. Jeśli rząd pozwoli bogatym nie wstępować do armii, stworzy to zbyt silne wrażenie, że toczymy wojnę tylko o pewne warstwy społeczne. I będzie to prawdziwy prezent propagandowy dla wroga. Nie można dać mu tak niebezpiecznych atutów.
