Szybko minęły dwa lata od agresywnej inwazji Rosji w Ukrainę. Pamiętasz, jak pesymistycznie nastawieni zachodni politycy oceniali szanse Ukraińców na odparcie rosyjskiej inwazji w pierwszych dniach wojny na pełną skalę? Nawet nasi główni partnerzy obronni, Stany Zjednoczone i Wielka Brytania, polegali bardziej na wojnie partyzanckiej i dlatego dostarczyli nam odpowiednią broń: przenośne systemy przeciwpancerne NLAW i Oszczep, Stinger MANPADSStrzeleckiej. Jednak Siły Zbrojne Ukrainy pokazały, że są w stanie wytrzymać cios i uderzyć we wroga, nawet tak potężnego jak „druga armia świata”. Dlatego scenariusz wojny partyzanckiej zniknął w ciągu kilku dni.
Gdy tylko minął pierwszy szok decydentów w Brukseli i Waszyngtonie, zaczęli oni decydować o dostarczeniu Ukrainie znacznie potężniejszej broni, przede wszystkim artylerii. Najpierw osiągnięto konsensus w sprawie przekazania armii ukraińskiej broni i amunicji w stylu sowieckim, które wciąż pozostawały w arsenałach stosunkowo nowych członków NATO. Potem pojawiły się haubice „trzy sokoły”, itd., itd., itp.
Na Zachodzie wyartykułowano śmiałą formułę pomocy wojskowej: wspierać Ukrainę tak długo, jak będzie to konieczne. Jednak sama realizacja takiej formuły nie okazała się aż tak odważna. Dostawy sprzętu wojskowego (z powodów politycznych lub technicznych) były fatalnie opóźnione, co przysporzyło wielu problemów ukraińskim żołnierzom na froncie. W końcu ta bojaźliwość była głównym powodem faktycznego fiaska „wielkiej ofensywy”, która rozpoczęła się latem 2023 roku.
A teraz, prawie dwa lata po rozpoczęciu pełnoskalowej wojny rosyjsko-ukraińskiej, retoryka zachodnich polityków zaczęła się zmieniać. Dziś nie wygląda to już jak agresywne filipiki sprzed dwóch lat, ale raczej wymówka. I zamiast „tyle, ile potrzebujemy”, coraz częściej słyszymy „tyle, ile możemy”.
Miniony rok 2023 zostanie zapamiętany nie tylko ze względu na nieudaną ukraińską ofensywę przeciwko głęboko rozwiniętej rosyjskiej obronie w obwodzie chersońskim i Zaporożu, ale także ze względu na niewypełnione zobowiązania europejskich sojuszników. Najbardziej wymownym dowodem na to jest sytuacja z pociskami. Jeszcze w marcu ubiegłego roku Unia Europejska obiecała Kijowowi milion pocisków artyleryjskich w ciągu 12 miesięcy. Jednak do końca 2023 r. dostarczono tylko 300 tys. sztuk. A ponieważ, mimo wszystkich najnowszych technologii wojskowych, jest to artyleria, jej zdolność do zapewnienia „zapory ognia” pozostaje najskuteczniejszym sposobem przełamania obrony wroga (w końcu i powstrzymania czyjegoś ataku), główna logistyczna przyczyna niepowodzenia ukraińskiej ofensywy staje się jasna. Wiemy jednak, że nie jest to jedyny problem związany z pomocą wojskową.
Czy „problem skorupy” zostanie rozwiązany w tym roku? Wiążemy z tym wielką nadzieję. Co więcej, coraz więcej europejskich państw członkowskich NATO zdaje sobie sprawę z prostej prawdy: jeśli Ukraina nie powstrzyma rosyjskiej inwazji, to będzie musiała zaangażować się w bezpośrednią walkę. Będziemy musieli wysłać naszych chłopaków na krwawą wojnę. Chociaż można było tego uniknąć niskim kosztem – szybkim rozwojem przemysłu obronnego, aby niezawodnie zaspokoić wszystkie potrzeby wojskowe Sił Zbrojnych Ukrainy.
Ponieważ ukraińska ofensywa w 2023 r. była prawie nieudana, na początku tego roku podwładni gen. Wałerija Załużnego będą musieli przejść na aktywną obronę na co najmniej kilka miesięcy. Kwestia ewentualnej dymisji Naczelnego Wodza nie została jednak jeszcze rozwiązana. Z jednej strony jest wystarczająco dużo informacji poufnych, że Załużny wciąż jest wyburzany. Z drugiej strony on sam, jak gdyby nigdy nic, publikuje na stronie kanału CNN wizję nowej strategii wojny z Rosją. Artykuł Załużnego nosi tytuł „Zmienił się plan wojny”. Autor nawołuje do stworzenia nowego państwowego systemu technologicznego doposażenia armii ukraińskiej. Przede wszystkim mówimy o rozwoju bezzałogowych systemów walki w celu zmniejszenia strat w ludziach. Jego zdaniem, szkolenie żołnierzy powinno być również dostosowane do nowych możliwości i istniejących ograniczeń.
„Systemy bezzałogowe, wraz z innymi nowymi rodzajami broni, są prawie jedynym narzędziem do wyjścia z operacji wojskowych w formie pozycyjnej, które są nieopłacalne dla Ukrainy na czas z wielu powodów” – powiedział Załużnyj. Jego zdaniem, być może główną opcją na zdobycie przewagi jest opanowanie całego arsenału najnowszych, niezwykle skutecznych i stosunkowo tanich środków, które szybko się rozwijają. „To próba wykorzystania osiągnięć postępu w rozwoju najnowszych technologii, które pozwolą nam wygrać bitwę naukową, techniczną, technologiczną i taktyczną i doprowadzi nie tylko do bezwarunkowego zwycięstwa, ale także do gospodarki i ochrony zasobów zarówno przez Ukrainę, jak i naszych partnerów” – wyjaśnił głównodowodzący.
Nie sposób się z nim nie zgodzić. Na odbudowie własnychTo wymaga czasu, „a wróg atakuje i walczy ze wszystkich sił”. Dlatego znaczenie zachodniej pomocy wojskowej bynajmniej nie maleje, a wręcz przeciwnie. A Stany Zjednoczone odgrywają tu kluczową rolę. Najbardziej frustrujące jest to, że w ostatnich tygodniach amerykańska pomoc gwałtownie spadła. Problemem są walki partyjne w Waszyngtonie.
Najnowszy pakiet obronny, zaprezentowany przez Waszyngton 28 grudnia, był niezwykle skromny – głównie amunicja o wartości około 250 milionów dolarów. Co więcej, wszystko będzie zależało od dobrej woli kongresmenów: czy zagłosują za nowym pakietem pomocy wojskowej dla Ukrainy o wartości 60 mld dolarów, czy nie. A jeśli dla Stanów Zjednoczonych jest to kwestia walki politycznej, to dla Ukrainy jest to tak naprawdę sprawa życia i śmierci.
Podczas gdy amerykańscy prawodawcy są pogrążeni w skomplikowanej wewnętrznej walce politycznej między sobą, Ukraina będzie musiała zadowolić się głównie europejskim poparciem i tym, co może zyskać sama. Obecnie panuje dość krytyczna sytuacja z amunicją dla ukraińskiej obrony powietrznej. Wraz z nadejściem najmroźniejszych tygodni zimy Rosja wznowiła zmasowane ataki na infrastrukturę krytyczną za pomocą dziesiątek rakiet i dronów kamikadze. Do tej pory były one jeszcze zestrzeliwane stosunkowo skutecznie, ale bez uzupełnienia zapasów amunicji nie będzie to w stanie długo potrwać. Wkrótce może nadejść moment straszliwego wyboru, kiedy ukraińskie siły powietrzne będą musiały podjąć trudne decyzje o tym, które rakiety wroga ostrzelać, a które pozwolić trafić w cele. A gdy tylko Ukrainie w końcu skończy się amunicja do jej przeciwlotniczych systemów rakietowych, Rosja będzie mogła aktywniej wprowadzić swoje samoloty bojowe do eksploatacji. A wtedy bomby lotnicze, które mają wielokrotnie większą siłę rażenia niż drony i rakiety, polecą również na spokojne ukraińskie miasta.
Na szczęście Japonia dość niespodziewanie udzieliła swojego przyjaznego ramienia. Zgodziła się zwrócić Stanom Zjednoczonym swoje przeciwlotnicze systemy rakietowe Patriot i amunicję. A to z kolei pozwoli Pentagonowi nadal utrzymywać Ukrainę z własnych rezerw wojskowych.
Jednak głównym problemem na froncie w 2024 r., jak już wspomniano, pozostanie tzw. „głód muszli”. Rosja niestety nadal ma znacznie bardziej rozwinięty i zmobilizowany przemysł zbrojeniowy i jest w stanie wyprodukować więcej amunicji niż wszystkie państwa NATO razem wzięte. I możemy tylko żywić nadzieję, że w najbliższych miesiącach Unia Europejska zreorganizuje swój kompleks wojskowo-przemysłowy i sytuacja radykalnie się zmieni. Ponieważ potencjał w UE jest aż nadto. Jedyne, czego brakuje, to woli politycznej.
Nie mniej nadziei pokładamy w tym, że wiosną tego roku Ukraina zyska poważny impuls do prowadzenia wojny w powietrzu. Mówimy oczywiście o tym, że kraj wkrótce zacznie otrzymywać pierwsze myśliwce Samolot F-16. Zapewni to zarówno skuteczniejszą obronę powietrzną, jak i bezpośrednie przeciwdziałanie rosyjskim myśliwcom i samolotom szturmowym. Ponadto samoloty te są starannie opracowaną i sprawdzoną platformą do użycia szeregu bomb lotniczych i pocisków przeznaczonych do rażenia celów na lądzie, w powietrzu i na morzu. Jeśli są dostarczane z modułami komunikacyjnymi Łącze-16, dzięki czemu ukraińscy piloci będą mogli otrzymywać w czasie rzeczywistym dane o wrogich celach, a nawet latać z wyłączonymi radarami, wykorzystując informacje z natowskich systemów rozpoznawczych, dronów i samolotów radarowych AWACS. Taki rozwój wydarzeń zniszczy nie tylko całą logistykę zbudowaną przez Rosjan, ale cały system działań wojennych, gdy niebo pozostawało pod rosyjską kontrolą. Rosjanie będą musieli nadal wycofywać swoje samoloty bojowe, zwłaszcza śmigłowce, z dala od linii frontu. Dlatego niesławne rosyjskie śmigłowce szturmowe Ka-52 Alligator nie będą już w stanie zadawać naszym żołnierzom takiego bólu, jaki spowodowały latem ubiegłego roku podczas aktywnej fazy ukraińskiej ofensywy. W końcu stały się one największym bólem głowy dla ukraińskich pojazdów opancerzonych.
Mamy również nadzieję, że kiedy Stany Zjednoczone w końcu odmrożą pomoc wojskową, Ukraina otrzyma wreszcie wystarczającą liczbę pocisków operacyjno-taktycznych dalekiego zasięgu ATACMS (Sieć ATACMS). Pierwsze z nich, wyposażone w głowice kasetowe, zostały już niezwykle skutecznie wykorzystane przeciwko rosyjskim bazom lotniczym na okupowanych terytoriach i na anektowanym Krymie. Jeśli Kijów otrzyma ich więcej, stanie się to poważnym problemem strategicznym dla Kremla – zarówno w lotnictwie śmigłowcowym, jak i w logistycznym wsparciu zgrupowania wojsk na froncie południowo-zachodnim i południowym.
Niemieckie pociski manewrujące dalekiego zasięgu również byłyby nam bardzo przydatne BYK. Dlatego liczymy, że Berlin ostatecznie pozytywnie rozwiąże kwestię ich transferu, która wisi w powietrzu od ponad roku. A wtedy sytuacja rosyjskich sił okupacyjnych w Chersoniu, Zaporożu i na Krymie będzie jeszcze bardziej bardziej złożone. Może w końcu uda się nawet raz na zawsze zlikwidować przeklęty most Kerczeński.
W każdym razie najważniejsze dla Kijowa w tym roku będzie odmrożenie amerykańskiej pomocy wojskowej. Mamy nadzieję, że będzie ona docierać regularnie, przynajmniej do listopadowych wyborów prezydenckich. Mniej pilna, ale nie mniej ważna, jest mobilizacja europejskiego przemysłu obronnego w celu zwiększenia zdolności produkcyjnych amunicji. Bez rozwiązania tych dwóch kwestii trudno będzie Ukrainie liczyć na zwycięstwo.
