12 stycznia po północy koalicja państw pod przewodnictwem Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii przeprowadziła serię ataków rakietowych na terytorium Jemenu. Był to akt odwetu na Huti, sojusznikach Iranu, którzy zamienili wody Morza Czerwonego i Zatoki Adeńskiej w strefę piractwa. Bliski Wschód jest teraz jak beczka prochu. I choć Stany Zjednoczone i ich sojusznicy starają się unikać potencjalnego konfliktu i eskalacji, nie jest pewne, czy im się to uda. Jakie będą konsekwencje dla Ukrainy, jeśli w tej części świata wybuchnie wielka wojna?
Zatoka Adeńska i Cieśnina Bab el-Mandab znajdują się w strategicznie ważnym miejscu na planecie. To właśnie przez nie przebiega jeden z głównych szlaków komunikacyjnych, który prowadzi nad Morze Czerwone i Kanał Sueski. Według niektórych szacunków ten szlak morski, który łączy Europę z Azją, realizuje do 15% wszystkich światowych dostaw. Jednak tutejsze wybrzeża są wyjątkowo niegościnne. Do niedawna to właśnie w tych stronach polowali somalijscy piraci. A teraz ta misja została przejęta przez Hutich. To muzułmańskie ugrupowanie paramilitarne, dzięki wsparciu Iranu, zdołało znacznie poprawić swoje możliwości pirackie. Otrzymał pociski balistyczne i przeciwokrętowe o zasięgu kilkuset kilometrów, a także drony.
Od 19 października 2023 r. wspierani przez Iran bojownicy prawie 30 razy próbowali atakować i nękać statki na Morzu Czerwonym i w Zatoce Adeńskiej. Formalnym pretekstem do tych zbrodniczych czynów jest izraelska operacja wojskowa w Strefie Gazy. Apoteozą piractwa Hutich był atak na amerykańskie niszczyciele z 10 stycznia. Atak został przeprowadzony zarówno przez drony, jak i rakiety. Potem Huti oświadczyli, że ich działania świadczą o poparciu dla narodu palestyńskiego. Pirackie ataki na statki płynące z Azji do Europy zmusiły indywidualnych armatorów do porzucenia krótkiej trasy przez Kanał Sueski i wysłania statków wokół Afryki. Miało to znaczący wpływ na koszt transportu i znacznie wydłużyło czas jego trwania. Oczywiste jest, że sytuacja ta ma bardzo negatywny wpływ na światowy handel i gospodarkę. Iran, działając rękami swoich pełnomocników, znalazł nową okazję do stworzenia problemów dla Izraela i jego zachodnich sojuszników.
Amerykański atak rakietowy na Hutich, biorąc pod uwagę ich jawnie piracką działalność, wydaje się całkiem logiczny i naturalny. Dziwne jest to, jak długo było to opóźnione. Według doniesień medialnych Amerykanie od dawna różnymi kanałami próbują przekonać Hutich do zaprzestania działalności pirackiej na Morzu Czerwonym. Jednak bezskutecznie.
Wydaje się, że Iran intuicyjnie czuł, że może stopniowo przesuwać „czerwone linie” i pozwolić sobie na więcej w konfrontacji z Ameryką. Reżim irańskich ajatollahów aktywnie rozbudowuje też swoje zdolności militarne, w szczególności poprzez wymianę technologii ze swoim sojusznikiem – Rosją. 11 stycznia irańskie wojsko zajęło tankowiec w Zatoce Omańskiej. Zamaskowani uzbrojeni mężczyźni weszli na pokład St. Nikolas w pobliżu omańskiego portu Sohar, nakazując załodze udać się na wybrzeże Iranu. Był to akt odwetu na Stanach Zjednoczonych za zajęcie tego tankowca w zeszłym roku. Następnie Amerykanie aresztowali statek za przewożenie irańskiej ropy objętej sankcjami. Stany Zjednoczone potępiły zajęcie przez Iran tankowca. Rzecznik Departamentu Stanu wezwał do natychmiastowego uwolnienia okrętu i jego załogi. Teheran zignorował jednak ustne prośby Waszyngtonu. Oczywiście władze Iranu są przekonane, że administracja prezydenta Joe Bidena nie odważy się na podjęcie żadnych poważnych kroków.
Nastroje polityczne Hutich są znane od dawna. Opowiadają się za likwidacją państwa żydowskiego i nienawidzą Stanów Zjednoczonych i całego Zachodu. Być może jednak ci muzułmańscy bojownicy byliby bardziej ostrożni, gdyby nie czuli silnego wsparcia z zewnątrz, a także niezdecydowania USA w regionie. Nadmierna ostrożność i obawa przed eskalacją to jedna z wiodących cech polityki zagranicznej administracji prezydenta Joe Bidena. Obawy Amerykanów są uzasadnione. W końcu Bliski Wschód jest już pełen sprzeczności i potencjalnych konfliktów. Ale drugą stroną amerykańskiego niezdecydowania jest to, że jest ono w coraz większym stopniu wykorzystywane przez dyktatorskie reżimy. W pewnym sensie niezdecydowanie USA i niechęć do użycia siły tam, gdzie jest to konieczne, kusi Iran do testowania swoich granic.
Ataki zachodnich sojuszników na Jemen jeszcze bardziej zwiększyły napięcie na Bliskim Wschodzie. Nie warto kończyć tej historii. W końcu nikt nie odwołał powtarzających się strajków, a także akcji odwetowych. Obecnie w tym regionie tworzy się coraz więcej ognisk, które teoretycznie mogą doprowadzić do wielkiej wojny. Jego uczestnicy są w przybliżeniu znani. Jeśli Bliski Wschód pogrąży się w poważnej konfrontacji militarnej, z pewnością będzie to miało konsekwencje również dla Ukrainy. Trudno jednak obecnie przewidzieć, która z nich zwycięży.
Z jednej strony nowa wojna na świecie oznacza odwrócenie uwagi od Ukrainy, skoki cen na rynku energii Możliwe jest jeszcze większe ograniczenie zachodniej pomocy wojskowej. Zachodni przemysł zbrojeniowy wciąż nie jest w stanie zwiększyć mocy produkcyjnych. Poważna wojna na Bliskim Wschodzie, w którą zaangażowane byłyby Stany Zjednoczone i co najmniej kilku sojuszników, jeszcze bardziej ograniczyłaby zdolność Zachodu do dostarczania wystarczającej ilości broni Ukrainie. Zachwianie równowagi na rynku energii spowoduje wahania cen ropy i gazu oraz negatywnie wpłynie na gospodarkę światową i ukraińską. Wysokie ceny ropy naftowej są z pewnością korzystne dla Rosji. Jednak długotrwały poważny wzrost produkcji energii w Stanach Zjednoczonych, a także stanowisko państw arabskich, które są przeciwnikami szyickiego Iranu, mogą złagodzić szok cenowy.
Z drugiej strony, jeśli Iran będzie bezpośrednim uczestnikiem konfliktu zbrojnego, niemal na pewno pozbawi go możliwości udzielenia pomocy Rosji. Teheran i Moskwa od 2022 r. aktywnie współpracują ze sobą. W szczególności reżim ajatollahów pomógł Putinowi w dostawach dronów i rozwoju linii do ich produkcji na terytorium Federacji Rosyjskiej. Niewykluczone jednak, że Iran zaopatruje Rosję w inne rodzaje towarów wojskowych. Jest też gotów przekazać swoje pociski balistyczne do ostrzeliwania Ukrainy. Wielka wojna na Bliskim Wschodzie oznaczałaby koniec aktywnego wsparcia militarnego Iranu dla rosyjskiego sojusznika.
Wojna między zachodnią koalicją a sojusznikiem Kremla może też zaostrzyć politykę Zachodu wobec Rosji. Przecież wtedy Stany Zjednoczone i inne kraje będą znacznie bardziej zainteresowane ograniczeniem zdolności Putina do pomocy Iranowi. Ale jest tylko jeden sposób, aby to zrobić: dostarczyć Ukrainie bardziej niszczycielską i potężną broń. Tak więc w czasie, gdy zachodni sojusznicy są w stanie wojny z Iranem i jego marionetkami, Rosja ma wiele własnych problemów.
Prawdopodobnym rezultatem wojny na Bliskim Wschodzie może być militarna klęska Teheranu i obalenie reżimu ajatollahów. W takim przypadku Moskwa straci ważnego sojusznika. A to będzie miało jednoznacznie pozytywne konsekwencje dla Ukrainy. Pytanie tylko, jak długo potrwa konflikt zbrojny i jaka będzie jego skala. Które kraje wezmą w nim udział. I czy państwa autorytarne, takie jak Chiny czy Korea Północna, będą skłonne wykorzystać wojnę w innym miejscu na świecie, aby osiągnąć własne cele?
Poważna wojna na Bliskim Wschodzie z pewnością dotknie Ukrainę. To duże ryzyko dla naszego państwa. A jednocześnie są pewne szanse. Nie da się jednak jednoznacznie stwierdzić, jakie czynniki będą teraz przeważać.
