Atak na zabytkowe budynki we Lwowie, barbarzyński ostrzał i zniszczenie Odessy zmusiły UNESCO do ostrzejszej i szybszej reakcji na działania Rosjan. Koordynatorka UNESCO Chiara Dezzi Bardeschi przybyła do Lwowa i odwiedziła miejsce ataku.
UNESCO zobowiązało się do poświęcenia Francji we wrześniu dużej konferencji poświęconej tym sprawom, wyraźnie wskazując sprawców i pomagając ekspertom w przywracaniu historycznych miejsc. Innego dnia przedstawiciele UNESCO planują odwiedzić Odessę.
Tymczasem we Lwowie trwają prace nad otwarciem centrum kulturalnego UNESCO. Przestrzeń przyszłego hubu znajduje się przy ulicy Kniazia Romana, obecnie trwa tam renowacja.
Centrum kultury zostanie otwarte w pomieszczeniach Lwowskiego Radiowego Przedsiębiorstwa Miejskiego częściowo na pierwszym i drugim piętrze. Projekt jest finansowany przez Hiszpanię (Hiszpańska Agencja Rozwoju Międzynarodowego AECID) / i realizowany we Lwowie pod koordynacją UNESCO, jego koszt to 1,5 mln euro.
Dlaczego Lwów? Co zrobi centrum kultury? O tym wszystkim rozmawialiśmy z przedstawicielką UNESCO w Ukrainie, profesor konserwacji archeologicznej Chiarą Bardeschi podczas jej wizyty w mieście 19 lipca.
Oczywiście rozmowa poruszyła również temat zachowania dziedzictwa architektonicznego w warunkach rosyjskiej agresji.
Chiara Deci Bardeschi (fot. Biuro UNESCO w Ukrainie)
Opowiedz nam więcej o centrum kulturalnym, które ma zostać otwarte we Lwowie.
Przestrzeń ta powinna być uniwersalna i stanowić platformę dla profesjonalnych artystów, towarzystw kulturalnych, a także platforma do nauki w różnych dziedzinach. Oferujemy przestrzeń dla artystów, wystawy, różne wydarzenia kulturalne, koprodukcję, kreatywność.
Dlaczego Lwów?
Od lutego 2022 roku UNESCO działa w dwóch głównych kierunkach. Z jednej strony fizyczna ochrona dziedzictwa kulturowego we wszystkich jego formach.
Z drugiej strony inwestowanie i wspieranie artystów i osób zawodowo związanych z kulturą. Po inwazji Rosji na pełną skalę w Ukrainie w lutym 2022 r. wielu specjalistów znalazło się na froncie, istnieją inne powody, dla których ludzie nie mogą kontynuować pracy w dziedzinie kultury i wspierać swoich rodzin swoją działalnością. Niestety, sfera kultury i świadczenia usług kulturalnych została znacznie ograniczona.
To centrum pokazuje również, że kultura jest, że kultura jest źródłem odporności dla społeczności, dla profesjonalistów, dla społeczeństwa jako całości. Jeśli chodzi o Lwów, to jest to niewątpliwie miasto wielkiej aktywności artystycznej, miasto, w którym jest wielu artystów i przesiedleńców. Jest to kreatywne miasto, nie wspominając o tym, że jest to również miasto światowego dziedzictwa UNESCO.
Ważne jest, aby domy kultury nadal żyły i rozwijały się nawet w sytuacjach awaryjnych. Wsparliśmy już ponad siedem projektów kulturalnych w całym kraju. W bardzo różnych sferach kulturowych. W Iwano-Frankowsku, Kijowie, także w Charkowie, w Dnieprze, w Chersoniu.
To pozwoliło nam zrozumieć, że kultura jest w centrum naszego dobrobytu. Szczególnie w sytuacji, w jakiej obecnie znajduje się Ukraina, jest to bardzo ważne.
Braliśmy udział w pilnej remoncie kilku muzeów. W Odessie, w czterech muzeach w Kijowie itp. Trybunał przeprowadził 22 wizyty w celu oceny szkód w czterech regionach w celu ich przywrócenia. Ale naprawy i renowacja muszą iść w parze ze wspieraniem artystów i życia kulturalnego w ogóle.
Projekt ten jest finansowany przez hiszpańską instytucję, a jego realizacja jest planowana na dwa lata. Pierwszy rok to prace nad przywróceniem przestrzeni. Podczas gdy prace trwają, pracujemy nad programami, aby były gotowe, gdy tylko prace konserwatorskie zostaną zakończone.
We Lwowie trwają prace nad otwarciem centrum kulturalnego UNESCO (fot. Bohdan Yemets)
Zaczęłaś pracować w Ukrainie już podczas inwazji na pełną skalę. Co było powodem tej decyzji?
Pracę w Ukrainie rozpocząłem w październiku 2022 roku. Powiedziałem już, że dyrektor generalna UNESCO Audrey Azoulay podkreśliła znaczenie wspierania ludzi i instytucji kulturalnych w tych trudnych czasach w lutym 2022 r. Wspieramy kulturę, edukację, dziennikarzy, prasę. Informacje muszą być również udokumentowane i przekazane.
Co mnie osobiście motywowało? Osobiście uważam, że jest to również nasz obowiązek, jesteśmy w służbie państw członkowskich UNESCO i bardzo ważne jest, aby zaoferować im pomoc. Inspiruje mnie to, jak wielu nauczycieli i pracowników kultury pracuje każdego dnia pomimo wszystkich trudności. Widziałem nauczycieli uczących uczniów pod schodami metra.
Widziałem muzealników pracujących w muzeach podczas alarmu przeciwlotniczego, aby chronić eksponaty. I to wszystko bardzo mnie zainspirowało. Chciałem pomóc poradzić sobie z tak dużym ciężarem.
Audrey Azoulay wysłała w zeszłym roku list do ministra spraw zagranicznych Federacji Rosyjskiej, aby przypomnieć mu o obowiązku zachowania dziedzictwa kulturowego zgodnie z prawem międzynarodowym. Czy była już jakaś reakcja?
Tak więc w marcu 2022 r. dyrektor generalny wysłał list do rosyjskiego ministra spraw zagranicznych Ławrowa, w którym odniósł się do zobowiązań krajów, które ratyfikowały konwencje UNESCO, w szczególności: Konwencja z 1954 r., którego celem jest ochrona dziedzictwa kulturowego w przypadku konfliktu zbrojnego. Stwierdzono również, że wybór obiektów dziedzictwa kulturowego jako celów wojskowych jest naruszeniem tej konwencji.
Odpowiedź przyszła w kwietniu, czyli minister potwierdził konkretne zobowiązania wynikające z porozumienia z UNESCO.
Widzimy, że to nie działa. Co konkretnie można zrobić, aby chronić dziedzictwo kulturowe?
Wraz z kolegami odwiedziliśmy uszkodzone zabytkowe budynki w Otulinie Światowego Dziedzictwa UNESCO we Lwowie. To straszne. Przede wszystkim opłakujemy utratę życia. Jest też wiele rodzin, ponad 60-letnich, które znajdują się w trudnej sytuacji i czekają na odbudowę swoich domów. Uszkodzeniu uległy także zabytkowe budynki.
We Lwowie trwają prace nad otwarciem centrum kulturalnego UNESCO (fot. Bohdan Yemets)
Już 7 lipca dyrektor generalny UNESCO wydał oświadczenie, w którym kategorycznie potępiła ten czyn. Po raz pierwszy w Ukrainie uszkodzeniu uległy zabytkowe budynki w strefie UNESCO. To jest w strefie buforowej, która jest taką strefą chronioną dla centrum.
Byłem już we Lwowie 7 lipca, miałem spotkanieIR z burmistrzem. Rozmawialiśmy ze specjalistami, natychmiast zaangażowaliśmy architekta, eksperta od mocowania 3D do opracowania wstępnej dokumentacji. Ta dokumentacja jest ważna, ponieważ naprawdę pozwala szybko reagować i bardziej szczegółowo budować cały plan ochrony, niezbędne strategie odbudowy.
Dzisiaj (19 lipca – wyd.) Byłem tam ponownie, spotykając się z zespołem ekspertów, aby spróbować określić najważniejsze priorytety, ponieważ dokumentacja jest wykonywana bardzo starannie, co zajmuje dużo czasu. W przyszłym tygodniu w Kijowie zorganizujemy pierwsze spotkanie szkoleniowe ze wszystkimi zarządcami obiektów światowego dziedzictwa, a także administracjami miejskimi, aby wspólnie pracować zgodnie z obowiązującymi standardami, a także korzystać z najnowszych technologii w dziedzinie ochrony dziedzictwa.
Będzie również okazja do omówienia z międzynarodowymi ekspertami problemów ochrony dziedzictwa i uzyskania porady technicznej uznanej przez Konwencję o ochronie światowego dziedzictwa z 1972 r. W szczególności z ICOMOS i ICOM, które pracują nad sytuacją kryzysową.
To są nasze plany, kontynuujemy prace nad bardziej precyzyjnym planem działania i szukamy, jak najlepiej możemy wesprzeć ewentualną renowację tych budynków.
UNESCO monitoruje miejsca w Ukrainie uszkodzone lub zniszczone podczas wojny. Jak dokładnie przechowywany jest ten zapis? Jakie są światowe doświadczenia w dziedzinie renowacji zabytków zniszczonych w czasie wojny?
UNESCO rozpoczęło natychmiastowy monitoring uszkodzonych zabytków w lutym 2022 r. Dokonano tego poprzez analizę zdjęć satelitarnych po 24 godzinach i po 48 godzinach po atakach i zniszczeniach, które miały miejsce. Ponadto, w miarę możliwości, przeprowadzane są kontrole w terenie.
Dzisiaj w Lista obiektów, skontrolowanych przez UNESCO, i powtarzam zweryfikowane, jest 270 miejsc, w tym miejsca historyczne, stanowiska archeologiczne itp.
We Lwowie trwają prace nad otwarciem centrum kulturalnego UNESCO (fot. Bohdan Yemets)
Powtarzam, mówimy tylko o tych miejscach, w których UNESCO mogło przeprowadzić inspekcję. I rozumiemy, że ta lista niestety się powiększy (Od tego czasu Rosja ostrzelała historyczne centrum Odessy, gdzie 29 zabytkowych budynków zostało uszkodzonych, przez UNESCO Skazany To – red.).
Ponadto współpracujemy z Ministerstwem Kultury i innymi instytucjami państwowymi w celu szybkiej analizy strat i potrzeb. Szacujemy, że dziś fizycznie zniszczyliśmy miejsca dziedzictwa kulturowego o wartości 2,6 miliarda dolarów. Szacujemy ponad 15 miliardów łącznych strat w dziedzinie kultury. Szacujemy na prawie 7 miliardów dolarów kwotę niezbędną do odbudowy sfery kultury w ciągu najbliższych 10 lat. I zawsze podkreślamy, że nie są to niestety ostateczne liczby.
I dlaczego Rosja nadal jest członkiem UNESCO? Czy istnieją mechanizmy wykluczające kraj agresora, który niszczy światowe dziedzictwo?
Zgodnie z Czarter UNESCO (jego 2 artykuł), każdy kraj kończy członkostwo w UNESCO, jeśli zostanie wydalony z ONZ. Dlatego nie możemy teraz działać w tym kierunku. To, co możemy zrobić i co robimy, to pracować każdego dnia, aby udokumentować i naprawić zniszczenia. I robimy w tym celu wiele działań, zbierając materiały, o których mówiłem wcześniej.
Są to monitoring, obserwacja poprzez analizę zdjęć satelitarnych, wizyty terenowe ekspertów, szkolenie ukraińskich ekspertów, wykorzystanie nowych technologii itp. Jest to dużo pracy, którą państwo członkowskie UNESCO, w tym przypadku Ukraina, może wykorzystać do wszczęcia sprawy sądowej.
Dokonano tego w Mali, kiedy grobowce wpisane na Listę Światową zostały celowo uszkodzone Dziedzictwo. Międzynarodowy Trybunał Karny wykorzystał naszą dokumentację (Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze skazał na dziewięć lat więzienia islamistę, który zniszczył starożytne mauzolea i meczety w malijskim Timbuktu podczas konfliktu na północy kraju w 2012 roku – red.. Podobny przypadek miał miejsce w byłej Jugosławii itp. Możemy więc dostarczyć dokumentację i wykonać prace przygotowawcze.
Istnieją również ramy prawne, konwencja, która zawiera konkretne artykuły, mówi o przestępstwach i o tym, jak reagować na naruszenia i jak je kwalifikować.
Ale to UNESCO nie wykonuje tej pracy. Powinna to zrobić Ukraina.
Zdjęcie główne: Chiara Dezzi Bardeschi przybyła do Lwowa i odwiedziła miejsce rosyjskiego ataku na ulicy Stryiska (zdjęcie z Facebbok Andrija Moskalenki).
