Na początku tego tygodnia Kreml nagle zaczął ponownie mówić o zagrożeniu nuklearnym dla świata. Co więcej, zagrożenie to było, że tak powiem, zróżnicowane. Początkowo Dmitrij Miedwiediew, który po śmierci Władimira Żyrinowskiego zdecydowanie zajął miejsce głównego kremlowskiego „złego policjanta”, powiedział, że nie byłoby pokoju bez Rosji, ponieważ „nie potrzebujemy go w ten sposób”. Co więcej, nie zostało to zrobione w zwykłym formacie. Telegram-zastraszanie, a w artykule dla szanowanej przez rosyjskie standardy publikacji „Izwiestia”. Co powinno podkreślać powagę rosyjskich zamiarów użycia broni odstraszania strategicznego.
Następnie głos zabrała rzeczniczka rosyjskiego MSZ Maria Zacharowa. Poszła inną, już już rozdartą ścieżką – winą za zagrożenie nuklearne obarczyła Ukrainę. Ponieważ, w przeciwieństwie do artykułu Miedwiediewa, dotyczył wroga, tutaj kremlowscy propagandyści dodali różne szczegóły dla realizmu – nazwali dwa ukraińskie porty, do których rzekomo przybyły kontenery z substancjami radioaktywnymi, a także wyjaśnili, o który pierwiastek chemiczny chodzi. Spoiler alert dotyczy California-252. Oczywiście sama nazwa miała symbolizować dla Rosjan zaangażowanie Stanów Zjednoczonych w tę sprawę.
Takie wypowiedzi – zarówno o nuklearnej apokalipsie, jak i o „brudnej bombie” – nie są niczym nowym w tej wojnie. Jesienią ubiegłego roku Kreml uciekał się już zarówno do szantażu nuklearnego Zachodu, jak i do nuklearnego ścigania Ukrainy. Wtedy nie zrobiło to większego wrażenia. Liderzy zachodniej koalicji szybko powstrzymali wzmianki o ataku nuklearnym w Ukrainę odpowiednimi oświadczeniami, a Chinom nie podobała się sytuacja z możliwym rozpoczęciem wojny nuklearnej na kontynencie euroazjatyckim – o czym Pekin nie zapomniał wspomnieć nawet w lutym, w swoich „pokojowych” 12 punktach. I nikt nie potraktował poważnie wypowiedzi Szojgu i irytujących telefonów z „informacją” o ukraińskiej „brudnej bombie”.
Po klęsce w tym nuklearnym blefie władze rosyjskie na chwilę o tym zapomniały. Co więcej, Ukraina wchodziła w tym czasie w zimę, więc był wspaniały (przynajmniej tak się wydawało w listopadzie; teraz wiemy, że tak nie jest) sposób wpływania na nieprzejednanego Kijowa – uderzenia w infrastrukturę energetyczną. Ale teraz Kreml ponownie poruszył ten temat. Dlaczego?
Po pierwsze, jak już wspomniano w poprzednim akapicie, plan zniszczenia infrastruktury energetycznej Ukrainy, ze wszystkimi odpowiednimi konsekwencjami (blackout, nienadające się do zamieszkania miasta, nowe miliony migrantów), nie powiódł się. Nasz kraj przetrwał najtrudniejszą zimę w swojej historii i przetrwał, szczerze mówiąc, z „małą krwią”. Wyłączenie światła na maksymalnie 2-3 dni, w porównaniu do przewidywanej apokalipsy, jest całkiem rozsądną ceną.
Po drugie, mimo brawurowych wypowiedzi Władimira Putina podczas wystąpienia przed deputowanymi Zgromadzenia Federalnego Federacji Rosyjskiej, sytuacja w gospodarce kraju agresora jest daleka od stabilnej. Pierwszego dnia marca rubel spadł do najniższego poziomu od 10 miesięcy – i to przy wszystkich tytanicznych wysiłkach Banku Centralnego kierowanego przez Elwirę Nabiullinę, jedną z najbardziej żmudnych (a przez to najniebezpieczniejszych) w kremlowskiej elicie. Potem – tylko załamanie, takie jak na samym początku wojny – ale bez możliwości odbudowy, ponieważ rezerwy Rosji gwałtownie topnieją z powodu kontynuacji wojny. I nie jedyny rubel. Świeża analiza specjalistycznej publikacji Bloomberg wskazuje, że Putin ma przed sobą bardzo trudne miesiące. Kremlowski dyktator nie ma wyjścia z której w świetlną – a przynajmniej nie tak czarną – przyszłość.
W teatrze działań Rosjanie nie mają lepszego. Bachmut nadal stawia zacięty opór, a zachodnia broń ofensywna, prowadzona przez czołgi Leopard 2, zaczyna przybywać w Ukrainę. W Kongresie USA, jak piszą lokalne media, rośnie presja na Biały Dom, aby dostarczył siłom zbrojnym samoloty F-16. I tylko leniwy nie mówi już o wiosennej kontrofensywie Ukrainy.
Mianowanie szefa rosyjskiego sztabu generalnego Walerija Gierasimowa dowódcą kontyngentu okupacyjnego przerodziło się w ogromną katastrofę dla Rosjan pod Vuhledar – gdzie w największej bitwie pancernej wielkiej wojny rosyjsko-ukraińskiej kraj agresora stracił co najmniej 130 pojazdów opancerzonych. Nie ma mowy o faktycznie zniszczonej 155 Brygadzie Marines.
Niepowodzenia militarne w połączeniu z skumulowanym efektem sankcji, które zresztą się nasilają, obejmując coraz więcej sektorów rosyjskiej gospodarki, odbierają Władimirowi Putinowi to, co najważniejsze – czas. Teraz zegar, który, jak się wydaje, odliczał ostatnie tygodnie, a nawet dni dla Ukrainy, zaczął grać przeciwko inicjatorowi wojny. Zdając sobie z tego sprawę, na Zachodzie, jakby szydząc, przypominają, że kraje koalicji faktycznie przeznaczyły niewielką część swoich zasobów na pomoc Ukrainie. Oznacza to, że wciąż mają miejsce na rozwój.
A Rossyi – nigdzie. Nawet jego własne pociski i irańskie drony kamikaze, jak się okazało, mają zdolność do wykończenia. A Chiny nadal muszą być przekonane do dostarczenia niezbędnej broni. Stany Zjednoczone udowodniły już, że nie rzuca się słów na wiatr o poważnych konsekwencjach. 7 lutego ubiegłego roku, 17 dni przed inwazją, Joe Biden powiedział, że jeśli Rosja rozpocznie ofensywę, Nord Stream 2 przestanie istnieć. Minął rok – i nikt nie pamięta tego gazociągu, który Kremlowi wydawał się w tak wygodny sposób zarzucić energetyczną pętlę na szyję Europy.
Nawiasem mówiąc, przypadkowo lub nie, ale kilka dni po tym, jak Pekin ogłosił „12 punktów planu pokojowego”, które w rzeczywistości są propozycją Zachodu przekazania Ukrainy Putinowi, The Wall Street Journal, Odnosząc się do rządu federalnego USA, pisze o wycieku z laboratorium (chiński, złowieszcza rzecz) jako przyczynie pandemii koronawirusa. Łatwo sobie wyobrazić reakcję świata, także sądowego, na tę informację, jeśli otrzyma mniej lub bardziej realne potwierdzenie. Czy nie jest to rodzaj ostrzeżenia dla Państwa Środka?
Ale nawet jeśli odrzucimy takie półspiskowe teorie, sama wojna ekonomiczna może wystarczyć, aby oswoić chińskiego smoka. Siła i wpływy reżimów autorytarnych, jak pokazuje historia z Rosją, były znacznie przeceniane. Nawet Niemcy, główny kontrahent gazowy Kremla w Unii Europejskiej, który sam zdawał sobie sprawę ze złożoności sytuacji z importem gazu, skutecznie przeniósł swoją uwagę na innych dostawców i przetrwał tę zimę bez większych problemów.
Pod koniec zimy Kreml odkrył, że wszystkie jego atuty zostały przerwane przez Zachód, a nawet Ukrainę. A ogłoszenie powszechnej mobilizacji – to znaczy wykorzystanie jedynego zasobu, który jest nadal dostępny i nie zależy od presji sankcji Stanów Zjednoczonych i sojuszników – Putin bał się ogłosić.
Okazuje się więc, że Kreml nie ma innego wyjścia, jak przypomnieć sobie ponownie opcję nuklearnego zastraszania. Bomby atomowe, które w połowie ubiegłego wieku zostały stworzone jako broń strategicznego odstraszania, stały się symbolem strategicznej bezsilności Rosji. I nawet Putin może ich użyć tylko do bezowocnego zastraszania swoich wrogów – ponieważ Chiny sprzeciwiają się również rzeczywistemu użyciu broni jądrowej, której stanowisko Rosja po prostu nie może nie uwzględnić. Nawet po kolejnej katastrofie czołgu i z dolarem za 150.
