W ciągu ostatniego tygodnia przedstawiciele świata zachodniego wygłosili szereg oświadczeń, które są decydujące zarówno dla Ukrainy, jak i dla samej cywilizacji euroatlantyckiej. Te oświadczenia na razie są jedynie deklaracjami intencji, ale Zachód to nie Rosja, żeby nie rozpraszać się słowami i obietnicami. Zwłaszcza, jak w przypadku nowego ministra obrony Niemiec.
Rezygnacja Christine Lambrecht nie została po prostu odczytana – była oczekiwana. Dlatego sensacją nie była ona sama, ale osoba, która zastąpiła nieudaną (choć ważną płciowo) Lambrecht na kluczowym obecnym stanowisku niemieckiego rządu, ponieważ to ona zrównoważyła liczbę ministrów i ministrów, z których Olaf Scholz był kiedyś tak dumny) Lambrecht.
Borys Pistorius, który w swoim Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Dolnej Saksonii zareagował na wojnę w Ukrainie znacznie szybciej niż rząd federalny (już 24 lutego nazwał wojnę wojną, Rosjanie agresorami, a także wydał rozkaz przygotowania miejsc na przyjęcie uchodźców z Ukrainy) – i w tym, swoim pierwszym federalnym stanowisku, zaczynał jako prawdziwy „jastrząb”, wcale nie w stylu swojej rodzimej Partii Socjaldemokratycznej.
Tak więc Ukraina nie czekała na wymarzone „lamparty” od niego na ósmym Ramsteinie. Musimy jednak zrozumieć, że taka decyzja, która jest polityczna od końca do końca, musi zostać podjęta na szczeblu kanclerz. A Scholz, pomimo wszystkich zmian, które zaszły z nim osobiście i jego koalicją „sygnalizacji świetlnej” jako całością, nadal prowadzi ostrożną politykę. Tak więc Pistorius przed i podczas spotkania w amerykańskiej bazie wojskowej wycisnął maksimum z sytuacji. Nowy minister obrony po pierwsze powiedział, że Bundeswehra musi odpowiedzieć na wyzwania, które pojawiły się nie tylko dla Ukrainy, ale i dla świata. Po drugie, odwiązał historię „Leopardów” od amerykańskiego „Abramsa”, ponieważ ten argument przeciwników pomocy dla Ukrainy mógłby poważnie spowolnić cały proces przekazywania nowych partii broni Siłom Zbrojnym Ukrainy.
I co najważniejsze: Boris Pistorius nakazał rozpocząć sprawdzanie zapasów czołgów Bundeswehry. Co jest w istocie jego tajnym przygotowaniem do ostatecznej decyzji o przeniesieniu. Nawiasem mówiąc, Lambrecht nawet nie zadała sobie trudu, aby to zrobić, więc kamień w jej ogrodzie zagwizdał dość głośno. Ale nie tylko w jej. Usłyszymy więcej o tym, jak rząd Angeli Merkel doprowadził do sytuacji w tym zakresie… (wstawić niezbędne emocjonalnie obciążone cechy, w zależności od wyników testu). Będą to jednak wewnątrzniemieckie rozgrywki, które nie będą bezpośrednio dotyczyć Ukrainy. Najważniejsze jest to, że mianowanie Pistoriusa – a on, bez względu na to, jak ktoś traktuje osobę kanclerza, zostało uzgodnione przez samego Scholza – zaczęło rozwijać koło zamachowe w niemieckim rządzie. Olaf Scholz boi się, że zarówno „pobiegnie przed ojcem do piekła”, jak i spóźni się na nadchodzące święto zwycięzców. Wydaje się jednak, że wybór – kandydować czy odejść – został dokonany.
O wyborze ten wspomniał niedawno przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel. Podczas wizyty w Kijowie stwierdził wprost: kwestia członkostwa Ukrainy w Unii Europejskiej została rozwiązana. Oczywiście to nie znaczy, że Ukraina zostanie tam przyjęta już jutro. I nie oznacza to, że po drodze nie będzie węgierskich czy ewentualnie austriackich Rohatynów. My i Unia Europejska wciąż musimy sobie z tym poradzić – a także z naszymi ogólnymi problemami, które pod koniec tygodnia wyszły w nieprzyjemny sposób w postaci potężnych skandali korupcyjnych w dwóch ukraińskich ministerstwach.
Ale rozwiązanie tych problemów nie jest opóźnieniem w czasie, ale wręcz przeciwnie – dobrodziejstwem dla Ukrainy. Bo wejście do UE z mnóstwem nierozwiązanych zadań domowych, z bandą niezreformowanych instytucji i branż – będzie to iście pyrrusowe zwycięstwo, które potem, po zakończeniu obchodów, po okresie „cukierkowego bukietu” w relacjach Kijowa z Brukselą zamieni się w poważne kłopoty.
Ale główną ideę – o pryncypialnej zgodzie kierownictwa UE na akcesję Ukrainy – Michel ogłosił jasno i jednoznacznie. Wtedy wszystko będzie zależało od obecnych lub następnych (w zależności od tego, jak długo potrwa proces) władz Ukrainy. Teraz możemy poważnie zapobiec przystąpieniu Ukrainy do UE. A im szybciej dojdzie do realizacji tej głównej konsekwencji słów szefa Rady Europejskiej, tym szybciej poradzimy sobie z ostatnim, decydującym i najtrudniejszym etapem dystansu.
Nie sposób nie wspomnieć o innej wypowiedzi, w kontekście toczącej się na ziemiach ukraińskich – głównej i decydującej dla przyszłości Ukrainy. Były sekretarz stanu USA Henry Kissinger wygłosił oświadczenie w kuluarach Światowego Forum Ekonomicznego w Davos, które, szczerze mówiąc, ostro kontrastowało z jego wcześniejszymi wypowiedziami na temat ukraiński. Kissinger wyraźnie stwierdził, że Ukraina powinna stać się członkiem NATO. Potem był tradycyjny szacunek dla ostrożnych zachodnich polityków wobec Rosji – mówią, że nie należy chcieć jej upadku, ponieważ natychmiast pojawią się problemy z ogromnymi arsenałami broni jądrowej, które znajdą się w niezrozumiałych rękach. Wiemy to wszystko, bo przeżyliśmy w 1991 roku, podczas „kotła”ethi w Kijowie” George’a W. Busha. Następnie prezydent USA również odmówił Radzie Najwyższej Ukraińskiej SRR ogłoszenia niepodległości, głównie z powodu obaw przed problemami z arsenałem nuklearnym, który znajdował się na terytorium naszej republiki. (I dlatego narodziło się to samo memorandum budapeszteńskie.) Tak więc patriarcha amerykańskiej polityki nie powiedział tu nic nowego. Ale fraza o potrzebie wstąpienia Ukrainy do NATO jest już zasadniczo nową rzeczywistością.
Oczywiście Kissinger natychmiast wyjaśnił tak radykalne odwrócenie swojego stanowiska. Według niego wcześniejsza, delikatnie mówiąc, ostrożna postawa wobec ewentualnej integracji Ukrainy z Sojuszem Północnoatlantyckim była podyktowana strachem przed wielką wojną – na którą Rosja była gotowa pójść, aby nie stracić swojego „ikonicznego terytorium”. To „monachijskie” stanowisko Zachodu od dawna jest przypowieścią w języku, a słowa Kissingera nie ujawniły tu żadnej Ameryki. Ale, kontynuował były sekretarz stanu Stanów Zjednoczonych, wojna już się zaczęła. Dlatego wszelkie sztuczne – jak na przykład Merkel w Bukareszcie w 2008 roku – przeszkody dla Ukrainy straciły wszelkie znaczenie.
Ale przystąpienie Ukrainy do NATO, wręcz przeciwnie, nabrało nowego, ważnego znaczenia. Kissinger tego nie powiedział, ale wygląda na to, że i tak wszyscy to zrozumieli. Akcesja naszego kraju do Sojuszu wzmocni autorytet tego stowarzyszenia, które nieco zawiodło w stosunku do biernego stanowiska wobec rosyjskiej ekspansji – najpierw w formie wypowiedzi Władimira Putina, a następnie bezpośredniej agresji militarnej. Poza tym przystąpienie Ukrainy do NATO, przeciwko któremu dyktator Kremla rzucił wszelkie możliwe i niemożliwe siły, będzie oznaczało, że Rosja nie może już dyktować Zachodowi swoich warunków. Moskwa doświadczyła politycznego ciosu takiej siły po raz ostatni, z wyjątkiem 1999 roku, podczas bombardowania Jugosławii. A za rządów Putina – nigdy.
Wypowiedź Henry’ego Kissingera jest uznaniem faktu, że pokój w Europie nadejdzie tylko wtedy, gdy terytorium objęte parasolem nuklearnym Stanów Zjednoczonych (a także Wielkiej Brytanii i Francji, ze wszystkimi niuansami polityki tych krajów, zwłaszcza Republiki Francuskiej), rozpocznie się bezpośrednio poza granicą państwową Federacji Rosyjskiej. Albo co z niej pozostanie po tej wojnie. Przy wszystkich imperialnych manierach, jakie Kreml demonstrował pod rządami konwencjonalnie demokratycznego Borysa Jelcyna, kraje, które już weszły lub przynajmniej jasno i jednoznacznie podeszły do siedziby przy bulwarze Leopolda III, nigdy na nich nie ucierpiały.
Niezależnie od tego, jakie wydarzenia mają miejsce w państwach bałtyckich, bez względu na to, jak „naruszane są prawa ludności rosyjskojęzycznej”, bez względu na to, jakie pomniki sowieckich okupantów zostały tam zburzone, Kreml wyraźnie pamiętał, że Łotwa została członkiem Rady Współpracy Północnoatlantyckiej w grudniu 1991 roku. A w 1995 roku Sejm tego państwa przyjął „Główne kierunki polityki zagranicznej Łotwy do 2005 roku” – które jasno określiły priorytety w postaci przystąpienia do NATO i UE. Nawiasem mówiąc, Łotwa, wraz z pozostałymi dwiema byłymi republikami bałtyckimi ZSRR, dołączyła do Sojuszu w 2004 roku, zgrabnie wpisując się w pewien plan działania. A zaproszono ją w lutym 2002 r. – kiedy reżim Putina wciąż rósł w siłę, a nawet do końca nie radził sobie z przeciwnikami politycznymi w kraju. Na przykład Ukraina wprowadziła kurs na przystąpienie do Konstytucji do NATO dopiero w lutym 2019 r. – i już wtedy było to bardziej (a) polityczne zabezpieczenie przed ewentualną zemstą następców, (b) kurs wyborczy ówczesnych władz.
Zmiana nastrojów w niemieckim rządzie, oświadczenie przewodniczącego Rady Europejskiej, uznanie, że nie ma realnych zewnętrznych przeszkód dla przystąpienia Ukrainy do NATO – wszystko to jest w rzeczywistości początkiem nowej ery politycznej. Epoka, która zakończyła się – i z pewnością zakończy wraz z przystąpieniem naszego kraju do Unii Europejskiej i Sojuszu Północnoatlantyckiego.
