Z jednej strony dość łatwo jest napisać wyniki za rok, ponieważ wojna. Więc wszystko, co jest robione, przynajmniej wszystkie najważniejsze, ma z tym związek. Z drugiej strony pisanie jest bardzo trudne, z tego samego powodu. Ponieważ trudno jest być neutralnym, beznamiętnie analitycznym, kiedy twoi rodacy umierają, miasta i wsie są niszczone, zwykły sposób życia jest niszczony.
Wojna stała się wydarzeniem nie tylko roku, ale i dekady, a nawet stulecia, w końcu – teraz tysiąclecia. Tegoroczna wojna zdefiniowała wszystko w naszym życiu.
Ograniczona gotowość do wojny
Czy byliśmy na to gotowi? Tak i nie. Szczerzy ukraińscy patrioci przygotowywali się do „wojny z Moskwą” na długo przed uzyskaniem niepodległości, a następnie podczas faktycznego istnienia suwerennego państwa ukraińskiego. Oczywiście, w pewnym momencie stabilności, większości Ukraińców wydawało się, że przeszli, poślizgnęli się, zdołali bezkrwawo „zdobyć swoje państwo” i nie „umrzeć w walce o to”. Ale najbliżsi ostrzegali: prędzej czy później, ale tak będzie.
W ciągu ostatnich trzech dekad wielu krajowych sceptyków słyszało zwroty kolczatki, takie jak „co powstrzymuje cię przed Rosją?! Żyjemy osobno od (tylu) lat”. Ale teraz już wiemy, że Rosja była głównym źródłem naszej porażki przez tak długi czas. Tak, mieliśmy własną korupcję, własne konflikty, złe zarządzanie itp. Ale z czasem pozbylibyśmy się ich, gdyby Kreml na stałe nie dolał oliwy do ognia. Tak, przez cały ten czas (czyli także za prezydentury Borysa Jelcyna) nasz północno-wschodni sąsiad przygotowywał „chwilowo utraconą” Ukrainę do przejęcia. Aktywnie wpływał na wybory, korumpował nasze elity, utrudniał wzmocnienie naszych zdolności obronnych i bezpieczeństwa w ogóle, manipulował eksportem energii itp. Teraz już to wiemy na pewno.
To, że wojny nie można było uniknąć, stało się jasne po tym, jak rosyjski przywódca Władimir Putin podpisał dekrety uznające „DRL-ŁRL”. Chociaż istniała nadzieja, że walki ograniczą się do Donbasu.
A to, że nie przygotowaliśmy się odpowiednio do wojny, nie podjęliśmy wszelkich wysiłków zarówno ze strony społeczeństwa, jak i państwa, mając nadzieję na „noszenie”, na „grille na majowe święta”, miało fatalne konsekwencje. Rezultatem były dziesiątki tysięcy zabitych, utracone terytoria, tragedie w, Mariupolu, okupowanym Chersoniu itp.
Jednocześnie, jak się okazało, Ukraina okazała się znacznie bardziej gotowa do wojny, znacznie bardziej defensywna, niż wyobrażała sobie Rosja, czyli jej przywództwo. Był to szok zarówno dla okupantów na miejscu, jak i dla stałych bywalców Kremla. Ukraińska armia, wzmocniona ochotnikami, którzy zaciągnęli się do Obrony Terytorialnej w pierwszych dniach wojny, zdołała najpierw powstrzymać potężny ofensywny atak rosyjskich sił okupacyjnych, a następnie wyrzucić je z ukraińskiej ziemi, najpierw w obwodach kijowskim, sumskim i czernihowskim, następnie w obwodzie charkowskim i wreszcie wyzwolić Chersoń i prawy brzeg obwodu chersońskiego.
Ukraina przetrwała, mimo że nawet zachodni analitycy wzięli od kilku dni do kilku tygodni przed upadkiem Kijowa i całkowitą okupacją. Kiedy stało się jasne, że agresor złamał zęby, w Ukrainę zaczęła napływać bezprecedensowa pomoc wojskowa. Zachód radykalnie zmienił swój stosunek do konfrontacji rosyjsko-ukraińskiej.
Czy świat był gotowy na wojnę? Wątpliwe. Zdecydowanie nie wszystkie i zdecydowanie nie na taką skalę, jaką ostatecznie otrzymaliśmy. Pomimo niepokojących danych wywiadu USA, agresywne wypowiedzi Putina i jego popleczników większości zachodnich polityków wierzyły, że zdrowy rozsądek zwycięży. Przekonali samych siebie, że Moskwa blefuje, by Ukraina i Zachód uległy szantażowi. Uspokoili się: cóż, Putin i jego świta, którzy tak bardzo kochają luksusowe życie, nie mogą trafić w źródła własnego dobrobytu.
W końcu była prawie gotowa do uruchomienia Nord Stream 2, handel Unii Europejskiej z Rosją wyniósł setki miliardów euro. Postawa zachodnich polityków do zniesienia sankcji z Rosji i nałożenia Biznes jak zwykle.
Pamiętajmy o skruchach niemieckiego prezydenta Franka-Waltera Steinmeiera, wyrażonej w komentarzu dla gazety Frankfurter Allgemeine Zeitung natychmiast po rosyjskiej inwazji: „Oceniałem, że Władimir Putin nie chciałby zapłacić za całkowitą gospodarczą, polityczną i moralną ruinę swojego kraju za swoje imperialne szaleństwo. Podobnie jak inni, myliłem się”.
Steinmeier, była kanclerz Niemiec Angela Merkel, prezydent Francji Emmanuel Macron i inni politycy zachodniej ligi byli przekonani, że zaangażowanie Rosji w europejską gospodarkę, aktywny handel z nią i przepływy kapitału absolutnie zagwarantują dobrosąsiedzkie współistnienie. Że Moskwa porzuci agresywną politykę, także wobec Ukrainy i innych byłych republik radzieckich, nawet jeśli wybiorą zachodni wektor rozwoju.
Tak, wszyscy popełnili błądOkazało się, że można oczekiwać od Rosji podjęcia najbardziej nieoczekiwanych działań w swoim smutku. Jak ostrzegała wcześniej Ukraina przez osiem lat z rzędu.
Czy Rosja była gotowa? Wydaje się, że jest to jednoznaczne. Przez co najmniej ostatnie 10 lat Putin aktywnie przygotowywał się do wojny: cichą motyką polował na opozycję, eksterminował społeczeństwo obywatelskie i delegalizował wszelkie mniej lub bardziej niezależne organizacje pozarządowe. W tym samym czasie nastąpiła potężna modernizacja armii, ciągłe ćwiczenia wojskowe. Ponadto Rosja podjęła środki ostrożności przed ewentualnymi sankcjami: wprowadzono system kart bankowych „Mir” (w przypadku odłączenia Rosji od ..SWIFT), przemyślano tzw. „substytucję importu”, przemyślano alternatywne sposoby importu nośników energii itp.
Ale ostatecznie, jak pokazały tegoroczne wydarzenia, to Rosja okazała się najbardziej nieprzygotowana do wojny.
W końcu cały świat zobaczył, że głównym źródłem dumy Rosjan – armią – jest nic innego jak ucho na glinianych stopach, papierowy tygrys, nadęta podróbka. Jak żartuje teraz Facebook: druga armia świata była właściwie drugą armią wśród uczestników wojny rosyjsko-ukraińskiej.
Mianowicie, armia opierała się głównie na kremlowskiej propagandzie. Wzmocnienie zdolności obronnych usprawiedliwiało problemy społeczne, niedogodności społeczne, ograniczanie praw demokratycznych, eksterminację opozycji, likwidację organizacji społecznych, zakaz najmniejszych protestów itp.
Co więcej, armia rosyjska była uważana za rdzeń reżimu Kremla. Teraz więc logiczne jest założenie, że cały reżim jest taki sam, to znaczy całkowicie zgniły.
Demokracja kontra dyktatura
Fakt, że demokracja jest w stanie zapewnić społeczeństwu znacznie wyższy standard życia niż dyktatura czy autokracja, nie był wcześniej kwestionowany. Oczywiste jest, że obecność bogatych złóż ropy naftowej lub gazu nieco neguje tę różnicę, ale przez stosunkowo krótki okres, w zależności od ilości minerałów, braku / korupcji szczytu, cen energii itp. Wciąż jednak istniała pewność, że przed wojną autokracja była znacznie lepsza niż demokracja.
Rok 2022 pokazał, że jest to fałszywa teza. Demokracja, jak widzieliśmy, jest w stanie lepiej zagwarantować swoje bezpieczeństwo i ochronę. Bo oprócz efektywnego systemu gospodarczego demokracja wciąż zapewnia sobie wielu sojuszników, którzy są świadomi niebezpieczeństwa emanującego z tyranii. Tymczasem państwo dyktatorskie znajduje się samotnie w kluczowym momencie. Widzieliśmy to wyraźnie na przykładzie braku wsparcia Rosji w rzeczywistej wojnie przez państwa OUBZ, WNP, państwa członkowskie Szanghajskiej Organizacji Współpracy (przede wszystkim Chiny i Indie), podczas głosowania za Ukrainą (potępiającego Rosję) na posiedzeniu Zgromadzenia Ogólnego ONZ itp.
Okazało się, że diabeł nie jest tak straszny, jak go malują. Tyrania przerażała i drżała od grzechotania broni, bawiąc się mięśniami. Ale to trwało tylko do momentu, gdy napotkało prawdziwy opór.
W ostatnich latach słyszeliśmy wiele krytyki liberalnej demokracji. Parafrazując jednak Marka Twaina, można argumentować, że wiadomość o jej śmierci okazała się nieco przesadzona. Dobitnie pokazała to wojna. W tej chwili nie jesteśmy nawet w pełni świadomi wszystkich konsekwencji takiego wniosku. Jestem niemal przekonany, że ta świadomość absolutnej nieskuteczności dyktatury radykalnie zmieni sytuację geopolityczną w powojennym świecie.
Tak więc dyktatorski reżim może sobie pozwolić na absolutnie nie dbanie o ratowanie życia swoich żołnierzy. Dziesięć tysięcy, sto tysięcy, milion. Tyle, ile musisz włożyć, aby zachować swoją władzę, dyktator włoży tyle i nie mrugnie okiem. Ale to go nie uratuje, jeśli taka globalna koalicja zaawansowanych mocarstw została już stworzona po drugiej stronie.
Mimo że do zwycięstwa Ukrainy, a co za tym idzie, do porażki Rosji jest jeszcze daleko, Putin już przegrał, podobnie jak cała rosyjska elita polityczna, która uległa takiej awanturze. Rosja zamienia się w światowego pariasa, nikt długo nie będzie chciał się z tym rozprawić. O Biznes jak zwykle Nie ma wątpliwości. Zachód dokonuje radykalnego zwrotu w stosunku do Rosji, pozbywając się wszelkich złudzeń. Teraz wszyscy zdali sobie sprawę, że Kreml postrzega politykę pojednania, miękkiej dyplomacji, poszukiwania konsensusu, gotowości do ustępstw wyłącznie jako słabość strony przeciwnej i tylko zwiększa swoją presję na kontrahenta.
A fakt, że Putin jest uznawany za przegranego roku, a Zełenski – osoba roku, odkrycie roku, całkiem logicznie pasuje do wszystkich tez przedstawionych powyżej. Nic dziwnego, że szef Kremla odmówił zorganizowania tradycyjnej grudniowej konferencji prasowej i przekazania przesłania Zgromadzeniu Federalnemu, chociaż wymaga tego konstytucja Federacji Rosyjskiej. Bo po prostu nie ma nic do powiedzenia Rosjanom.
Tymczasem Zełenski wygłosił doroczne orędzie do Rady Najwyższej Ukrainy na temat wewnętrznej i zewnętrznej sytuacji Ukrainy, w którym oddzielnie:I powiedział: „Dzięki Ukrainie świat uwierzył, że wartości dają siłę. Wierzyłem w podążanie za naszą walką. Świat upewnił się, że tyrania przegra. Podążanie za naszą wiarą. Świat zobaczył, że wolność może być zwycięzcą. Podążając za naszymi zdobyczami na polu bitwy. I do wszystkich naszych wojskowych”.
Tak więc wojna zapoczątkowała wiele pozytywnych procesów zarówno na samej Ukrainie, jak iw wolnym świecie. Oczywiście byłoby lepiej, gdyby to wszystko wirowało bez tej krwawej masakry. Niech procesy zachodzą wolniej, ale w spokojnych warunkach. Ale historia, jak wiecie, nie ma konwencjonalnego sposobu.
Na zakończenie chciałbym zacytować z tweet Profesor Uniwersytetu w Bazylei, pochodzący z Kazachstanu Botakoz Kassimbexova: „To był straszny rok, ale był to rok nadziei. Ukraiński ruch oporu napisał historię na nowo dla wielu z nas. To dało nam siłę”. Mam nadzieję, że właśnie z tej perspektywy Ukraina będzie teraz postrzegana na świecie.
