Соғыстың басындағы бірлігі нағыз ерлігі болған украиндықтар қазір соғыстан кейінгі күрделі проблемалармен үрейленіп, кері бағытта жылжып келеді.
Украинаның жұмылдыруы жанжалдардың жаңа толқынына ұласқан , себебі «ТКК эскадрильялары» жетіп кетті (украиндықтардың бір бөлігі сол сәтте «ақырында!» дем алды) Елорданың бас алаңдарындағы концерттер сияқты маңызды іс-шараларға. Бұдан басқа, Мобильді ескерту топтары 2015-2018 жылғы ренессанстан кейін барлығы бұл туралы ақырындап ұмытып кетеді, бірақ бір кездері бүкіл Украинаның ғана емес, оның айналасындағы ресейдің де тыңдаған жалғыз украин тілді тобы болды.
Бірақ, әрине, біз Океан Елзи туралы айтпаймыз, бұл іс-шараның бірегейлігін атап өтуге ғана емес, сонымен қатар буаздық үдерісін жалғастыру фактісіне қатысты. Тіпті жалғасы емес, жандануы мен кеңеюі. Осыдан кейін тіпті аты аңызға айналған Карпатиялық Буковель курортына барғаны туралы ақпарат та болды (дәл сол жерде президент Зеленский 2022 жылдың басында, соғысқа екі ай қалғанда өзінің ретинусын демалады). Сондықтан билік украина қарулы күштерін жаңа қанмен толықтырудың бірден-бір мүмкін құралы екенін тікелей мойындай отырып, бусификация бағытындағы күш-жігерін жандандыруға шешім қабылдады.
(Айтпақшы, мәтін редакторы Word, осы мақала жазылған, «бусификация» дегенді «Русьтеу» деп мүлтіксіз түзеткен. Кездейсоқтық па?)
Сонымен қатар, толыққанды басып кіру басталғаннан кейін аумақтық рекрутинг орталықтарында өз мемлекетін қорғағысы келген адамдар көп болды, олар сол кезде Қарулы Күштерге жұмысқа алынғаннан (және, шамасы, орналастыруға болатын шығар). Жыл сайын екінші Минск келісімдері мен жан-жақты басып кіру арасындағы кезеңде мыңдаған әскери жастағы ер адамдар тіркеу орнын өзгертіп, оларды әскери-дәрігерлік комиссияларға мұқият жібергенін айтпағанда. Яғни, ТКК салыстырмалы түрде жаңа дербес деректерді және азаматтардың көп бөлігінің әскери қызметке жарамдылық жағдайын сақтауы тиіс. Бірақ, бусификация жалғасып жатқанына қарасақ, соғысқа дейінгі (немесе соғысаралық) процесс қана емес, осы жылы деректерді жаңарту процесі де қажетті нәтиже бермеді.
Бірақ бұл оқиғадағы ең жаманы – бусификация процесінің өзі емес, қоғамның оған қалай әрекет еткені. Классикалық украин әдет-ғұрпы бойынша билікті кінәлаудың орнына (және мұндай жағдайда бұл айыптаулар ішінара орынды болар еді) отандық қоғамды екі бөлікке бөліп, біреудің қатыгез ұсынысы бойынша екіге бөліп, бір-біріне мығымдала бастады. Бұл жерде бөліну әскерилер мен бейбіт тұрғындар арасындағы шекара бойында ғана емес, Украинаның мемлекеттік шекарасының бойында да орын алды. Жоқ, шығыста емес, «шекара-1991» идеясы бойынша емес, мұнда, негізінен, барлығы біріктірілген, бірақ батыста. Бұл бөлінуді түсіну үшін әлеуметтік желілерде украиналық тумен суретке түспеуге мәжбүр болған эмигранттарға қатысты айыптаулар орын алып үлгерді, себебі елде қалғандар ғана осы құқыққа ие дейді.
Кейбіреулер мұны жасай алса, басқалары күн сайын жасай алмайтындай ренжітулер жиілеп барады. Бұл ұзақ мерзімді перспективада Украинаға күрделі проблемалармен қауіп төндіреді. Себебі соғыс ерте ме, кеш пе – жеңіспен немесе жеңіліспен, бейбіт келісіммен немесе ыстық кезеңнің қарапайым тоқтауымен, Украинаның НАТО-ға кіруімен немесе бейтарап мәртебеге қайта оралуымен аяқталады, бірақ ол Украинаның одан әрі өмір сүруімен аяқталады. Әрине, біз нақты шекаралардың не екенін нақты білмейміз (формальдылары бұрынғысынша қалады, украиналық бірде-бір үкімет ресми түрде өз аймақтарынан бас тартпайды, соған сенімді бола аласыз), бірақ Кремль де не болатынын түсінеді деп ойлаймын.
Бірақ Украинаның өмір сүруін жалғастырумен қатар оның саясаты да жалғаса береді. Бұл жерде көп кешікпей украиналық қоғам жоқ болып шығады, оның бірлігі 2022 жылдың ақпан-наурыз айларында шырқалды. Ал осы қоғамның орнында үндістандықтар сияқты түрлі шағын қауымдастықтарды, тіпті касталарды да көреміз. Касталар, біріншіден, «біз жақсымыз, ал басқалардың бәрі жаман» принципі бойынша өмір сүреді (бұл әсіресе соғыстан кейін жоғарыға шығатын касталарда сенімді естіледі). Екіншіден, бұл процесс соғыстан кейінгі алғашқы сайлауда , егер олар соғыс аяқталғаннан кейін бір ай өткен соң өтпесе, яғни украиндықтар осы соғыстың наркозына ұшыраған кезеңде – бөліну, қоғамды атомдандыру және жаңа ортақ еуропалық болашақты құрмауға емес, ішкісін іздеуге деген ұмтылысқа алып келеді. Адольф Гитлер стилінде саусағын қандай да бір кастаға көрсетіп, сөзсіз сакралды айтатын саяси алаяқтар мен популистер болатыны сөзсіз: «Міне, біздің елімізде бәрін жаман етеді!» — дейді.
Жалғыз сұрақ — «украин еврейлер» кімге айналады. Дегенмен, қазіргі уақытта париахтардың мұндай кастасы Бұл «әскери қызмет үшін жауапкершілікке тартылатын адамдар», яғни Украина Қарулы Күштерінің қатарына кірмейтін әскери қызметі үшін жауапкершілікке тартылатын барлық адамдар. Соңғы бес жылда сыни ойлау қалдықтарын сақтап қалған, немесе ең болмағанда әлемдік тарихқа қызығушылық танытқан әрбір айықтырғыш адам он тоғызыншы ғасырда Үштік альянстың қанды 5,5 жылдық соғысына қатысқан ел Парагвайдың ісін бірден еске түсірсе де. Бұл соғыстың салдары елдің соғысқа дейінгі жарты миллион халқының тек 25 мыңы ғана Парагвайда қалды. Іс жүзінде Парагвай өзінің еркек халқының 90%-ынан айырылды. Әрине, барлығы қолында қару-жарақпен қаза тапқан жоқ, бірақ дәл осы елдің президенті , айтпақшы, ұлттық қаһарман Франсиско Солано Лопес кейбір украин жауынгерлері, блогерлері мен әскери блогерлері шығарған идеяға жақын келген сияқты: «Әркім күреседі».
Осы кезден бастап Парагвай Оңтүстік Америкадағы ең артта қалған елдердің бірі болып қалды. Бірақ олар тіпті орасан зор демографиялық теңгерімсіздікті тек бірнеше онжылдықтан кейін, яғни бір ұрпақтан кейін де еңсере алды, және бұл әлемде туу көрсеткіші украинадағыдан жоғары болғанына қарамастан…
Бірақ, бәлкім, кінәлілерді іздеу тек «әскерге шақырылушылармен» шектелмейтін шығар , ал соғыстың соңына қарай париахтардың тағы бір кастасын көреміз, олардың көпшілігі (ең алдымен) күнәларды айыптауға шешім қабылдады. Мұндай «қоғамның» қандай ел құратыны – ешкімнің жорамалы. Дегенмен, мұны жасамаған дұрыс. Біз қазірдің өзінде «ортада келіссөз жүргізуге» талпыныс жасап, «жаңа тұлғаларды» тәжірибеден өткіздік. Украина үшін салдары өте қымбат болып шықты. Біздің болашағымыз тағы бір қатыгез экспериментке төтеп бере алмауы мүмкін. Сонда еуроодаққа кіруге ешкім де болмайды.
