Кеңес Одағында олар 1941 жылы маусымда Ұлы Отан соғысының басталуы және оның 1945 жылдың мамыр айында аяқталуы туралы ақылға сыйымсыз ойлап тапты. Украиндықтар бұл ең болмағанда 2014 жылға дейін жатыр деп есептеді. Бәлкім, біреу әлі де сенетін шығар , себебі «жаһаннам – үлкен ел». Үгіт-насихат нәтижесінде пайда болған мұндай ақылға сыймайтын нәрселер көп. Олар әлі күнге дейін өмір сүріп, адамдардың ақыл-ойына әсер етеді, ал бұл айналада болып жатқан оқиғаларға байланысты емес. Мәселен, Қырымды Ресей аннексиялағаннан кейін украин тілінде сөйлейтін таныстарымның бірінен Украина болмаған турнирде ол «өзімізді» қолдағанын естідім.
Ресей үнемі үгіт-насихатқа елеулі ресурстарды арнай алды. Соңғы кездері украин телевизиясы «курсанттар», «бригадалар», әр түрлі Киркбасковтар ойнап жүрді. Мәскеу патша қызметшілерінің «шығармашылығы» стандарт ретінде ұсынылды. Украиндықтар бізге қысым, әлемге араздық, жастайынан хабар таратқаны үшін әлі де риза болуға тиіс. Қазір жағдай жақсы, бірақ проблема жоғалып кеткен жоқ. Оған Кравец пен Горбунов мемлекеттік бюджеттен қаражат бөледі, ал украиндықтар Ресеймен соғыс кезінде «Бой сөзін» тамашалайды.
Украина Ресей емес пе!?
Украинаның ақпараттық саясатының фиаскосы ұзақ әңгіме тақырыбы болып табылады. Ол әр түрлі салаларға, әсіресе телеарнаға қатысты. Ресей Қырымды аннексиялағанға дейін бірнеше жыл бұрын орыс телесериалдарын түпнұсқа тілінде украин теледидарынан көруге, үнемі өздерінің ән номинацияларын және басқа ерді ойнауға мүмкіндік алды. Олар украиндықтардың орыс тұмылдырығын әншілеріне қарағанда жақсы білген. Олар тіпті Ресей президентінің үндеуін және оның құлдарымен әңгімелерін де таратады… Азаматтардың тiзiлiмiн Неліктен «Путин Вайскіге әкелді», сол тәуелсіз мемлекеттің ауасына апарып тастады? Оның үстіне орыстар өздерінің «өнімін» «сынықтарымен» адал «қатайтты» : солдафонизм мен милитаризация, полиция және мемлекеттік-гангстерлік арбитрлық… Фильмдер арқылы криминализация орын алды. Украиндықтар өз қалаларын экраннан көре алмады, өз мемлекетіне күмәнмен қарауға батылдық танытты. Мұндай «достық» мазмұн мен мәдениет «саясаттан тыс» болып табылады.
Бізді аз жылудың үстіне дайындап, бірте-бірте орыс құлдарына айналдырдық. Олар Украинадағы фантомдық мемлекетпен белорус сценарийін алып тастағысы келді. Телевизиялық қоқыс арқылы ФСБ-ның филиалдық шіркеуі, үгіт-насихатпен қалыпталған мазасыз полктердің шерулері. Кеше осы «тышқан-бауырды» есте сақтау тек қорқынышты және жиіркенішті ғана. Ресейлік насихат шындыққа еш қатысы жоқ қатал макабрлық конструкцияларды ойлап тауып, насихаттаумен әйгілі. Олар шындықты ғана бұрмалап, бұрмалайды. Бұл мәтіннің басында айтылған Ұлы Отан соғысының хронологиясы сияқты. Мәскеуге бұл соғыстың басталғаны туралы айту орынсыз болды, себебі ол Польшаға шабуылға қатысушы болып табылады. Сондықтан балама нұсқасы пайда болды: соғыс 1941 жылы маусымда нацистік Германияның Кеңес Одағына шабуыл жасауынан басталды. Осы өтіріктердің негізінде «атечественнай босқа» деген ұғым және оған қатысты барлық нәрселер салынды.
Қазір украиндықтар ресей әскерінің кісі өлтірушілер мен қылмыскерлер екенін, ал Ресей үкіметі лаңкестер екенін түсінеді. Алайда біздің көптеген азаматтарымыз Мәскеуге әлемнің орталығы ретінде қарауды жалғастырады, саналы түрде солай қабылдайды. Олар қала тұрғындары мегаполисте жасалған шаблон бойынша өмір сүруі тиіс шеткі жерлерден өздерін естуді тоқтатпайды. Мемлекет пен элита деңгейінде осы тұйық шеңберді бұзу үшін ресурстар мен сананың жетіспеушілігі байқалады. Қоғам деңгейінде Мәскеудің аса бірегей ештеңе шығармайтынын, оның жасағаны улы әрі бүлдіршін екенін мойындауға санасы мен өзін-өзі құрметтеуі жоқ. Youtube пен TikTok-тағы трендтер, әдетте, біздің кейбір азаматтарымыздың Ресей Украинаға шабуыл жасағанын және біздің мемлекетіміздің өмір сүруіне қауіп төндіретінін түсінбейтінін көрсетеді, тіпті ресейлік платформалардағы белсенділігімен басып алушыларды қаржыландыратын украиндықтарға да.
Әсіресе, көптеген украиндықтардың – ЖИЫРМАСЫНШЫ ғасырдың 80-жылдарының соңындағы жастар туралы ресейлік қылмыстылық сериясының аса ғажайып хоббиі өкінішті. Барлығы банальды: заңсыздық пен еріксіздік, жастар күресіп, сойып, шонжарлар, зорлаулар және ықпал ету салаларының бөліністері. Ресей үшін таныс сурет. Бәлкім, бұл олардың болашаққа деген көзқарасы шығар. Украинада бөтен және біздің құндылықтарымызға қатысы жоқ бұл мазмұнның жауап алғаны түсініксіз. Ресейде «Бой сөзі» Путиннің сөзі сияқты болашақ агрессия соғыстарына ресурс дайындап жатыр. Біреулер Кремль диктаторының тарихи ақылға сыймайтынын тыңдап, Украинаның тәуелсіздік алу құқығын жоққа шығарады. Басқалары ресейлік уытты фильмдерді көріп, оны өмірге әкеледі, түрмеде, содан кейін З-армияда аяқталады.
Бұл ресей ордасын ұстап тұрған украиндықтарға қатысты ма? Путиннің сөзін сенімді түрде тыңдай аламыз ба, әлде «Бала сөзін» абайсызда көре аламыз ба? Спорт пен мәдениет саясаттан тыс па? Ресейде спорт та, мәдениет те саяси мақсаттарға жетудің технологиялары мен құралдары, зомбилау құралы болып табылады. Оны әлі де ойламаған украиндықтардың бар екені өкінішті.
Тек микроскоппен
Ресей Федерациясы Украинаның көршісі болып табылады. Бұл қатыгез шындықтан қашып құтылуға болмайды. Ыдырату процесі деген ойға қуануға болады Ресей империясы бітеді, ал Ресей Федерациясының саяси өлімі оның финалы болады. Алайда, мұның белгілері аз, және біз оның шекарасына жақын жерде бүгінгі күннің ең қанды мемлекеттерінің бірінің бар екенін ескеруге мәжбүрміз. Қазіргі кездегі императорлық Ресеймен бірге болудың бірден-бір жолы – соғыс арқылы. Ол аз десеңіз, оны Ресейдің өзі әкеліп, нәрлендірді. Бізде Ресеймен қарым-қатынас туралы түрлі көзқарастар бар. Біреулер қолтырауындары бар мотив және кез келген байланыстардың шығуы туралы айтады. Басқалары Ресей егеуқұйрықтардың өзін-өзі жоюын бақылайтын зертхана болуы керек деп пайымдайды.
Қолтырауындары бар мотив әлі күнге дейін опцион болып табылмайды. Егер Путин айтса, орыстар рампаларда марш жасап, қолтырауындарды тірідей жейді. Ресейге деген құрғақ зерттеу қызығушылығында субстанция көбірек кездеседі. Жауды білу үшін оның күшті жақтарына қарсы қорғаныс құрып, оның кемшіліктерін пайдалану керек. Ресеймен көрші болудың ащы тәжірибесіне және олардың бізге қарсы агрессиясына байланысты Украина қазірдің өзінде өркениеттің қақпасы болып табылады. Украина Қарулы Күштері әлемді XXI ғасырдағы қанды қағанаттар мен зеректерден қорғайды. Сонымен бірге украиндықтар да ойлаушы адамдардың көзі мен құлағына айналып, оларға Ресейдің мәні туралы айтуы мүмкін еді. Бұл бар үдерістер түсінілген және айықтырғыш бағаланған жағдайда ғана мүмкін болады. Яғни, ресейлік мазмұнды соқыр және ойсыз тұтынушы мәртебесін Ресейдің деградациясын мұқият әрі мұқият бақылаушымен алмастыру керек. Әрине, бұл үдерісті барынша жеделдету керек. Сондықтан бұл ақиқатты естігендердің алдында қорғау табанды, анонимді, тіпті асығыс. Бұл ұзақ әрі қымбат процесс, сонымен қатар ресейлік насихатқа қарсы тұру құралы және Мәскеу айналысып жатқан маталарды дебюттеу тетігі.
Алдымызда күрделі міндет тұр. Бақылаулар мұқият, эмоциясыз, зертханалық әдіспен және қолғаппен жүргізілуі тиіс. Барлығы кәсіби, тиісті институционалдық деңгейде болуы тиіс. Ресейді осында апарып тастамау керек. Бұл құбылыс тіршілік ету ортасында жақсы зерттелген. Сондай-ақ олардың насихаты жасаған аңыздар мен стереотиптерді де бөлшектеу мүмкін емес. Оның үстіне бұл аңыздардың бір бөлігін әлі күнге дейін жекелеген украиндықтар ұстайды. Ресей туралы ақиқатты бәрі де қабылдамайды. Біздің жауымыз журналистердің, саясаткерлердің, ғалымдардың бүкіл армияларын қаржыландырмайды. Сайып келгенде, олар бізбен Ресейдің жай ғана орама екеніне келіссе де, оған не істеу керектігі туралы ешкімнің рецепті жоқ. Бұл сұрақтармен айналысып, жауап іздеуге тура келеді. Сондықтан Украинаның өз ұстанымы, дәлелдер базасы болуы және Ресейде болып жатқан үдерістерді түсіну үшін жүйелі жұмыс жүргізуі тиіс. Оларға әсер еткені одан да жақсы. Бұл жаудың қазіргі және болашақ жеңісінің маңызды әрі қажетті құрамдас бөлігі.
