Батыс Ресеймен ірі соғысқа дайындалуы керек пе? Әбден, яһудилер. Ол шынымен де солай бола ма? Иә-ден артық емес шығар. Ресей басшылығының соңғы оқиғалары мен агрессивті мәлімдемелері екінші сұраққа оң жауап беру жағына қарай таразыларды жиілеп барады.
Солтүстік Атлант альянсы көшбасшыларының бірі, атап айтқанда НАТО Әскери комитетінің төрағасы адмирал Роб НАТО-Украина Кеңесінің отырысынан кейін журналистермен әңгімелесу барысында Еуропа елдері Ресеймен алдағы 20 жыл ішінде басталуы мүмкін толық ауқымды соғысқа дайындалуы тиіс деп мәлімдеді.
«Біз бейбітшілік жағдайында өмір сүріп жатқанымыз қандай да бір табиғи жағдай емес екенін түсінуіміз керек. Сондықтан да біз Ресеймен қақтығысқа дайындалып жатырмыз. Бірақ талқылау әлдеқайда кең. Бұл өнеркәсіптік база да, олардың рөлі бар екенін түсінуі қажет адамдар да», — деп Бауэр газеттің сөзін келтірді. Күнделікті телеграф.
Еуропаның көптеген елдері бұл қауіп-қатерді нақты түсініп, онымен толықтай қарулануға белсенді дайындықты бастады.
Осы аптада танымал неміс газеті Билд Германия Қорғаныс министрлігінің құпия құжатына сілтеме жасай отырып, Германия Бундесвердің, атап айтқанда, НАТО-ның ресейлік басып кіруге қалай дайындалып жатқаны туралы мақала жариялады. Авторлар, белгілі әскери сарапшылар Джулина Рёпке мен Георгий Ксантопулос Кремльдің осы бағыттағы ықтимал іс-қимылдарды ағымдағы жылдың ақпанынан бастайтынын айтады. Ол, әрине, НАТО-ға мүше мемлекеттердің аумағына тікелей шабуыл жасаудан емес, гибридті текетіреспен басталады. Алайда уақыт өте келе ол тікелей әскери қақтығыстарға келуі мүмкін.
«Бұл путиннің қалай әрекет ететінін және НАТО-ның өзін қалай қорғайтынын кезең-кезеңмен, ай сайын сипаттайтын оқыту сценарийі. Бундесвер сценарийі бойынша шиеленіс бірнеше аптаның ішінде өрши түседі. Жақын арада ұрыс қимылдары басталады, ондаған мың неміс жауынгерлері тартылады», — деп мақала авторлары оқиғаларды болжайды. Олардың пікірінше, алдымен астыртын, содан кейін барған сайын асыра сілтеушілік, Ресейдің Батысқа шабуылы шілде айында басталады.
Егер Путин НАТО елдеріне шабуыл жасау туралы шешім қабылдаса, балтық жағалауы мемлекеттері – Литва, Латвия және Эстония агрессияның алғашқы құрбандары болатыны түсінікті. Дәл сол жерде орыс тілді азаматтар жеткілікті, олардың көбі про-Кремль. Олар Ресейдің гибридті агрессиясы басталатын бесінші бағанаға айналуы мүмкін. 2014 жылы «Донбас көктемі» кодтық атауымен ФСБ операциясы осылай өрбіді.
Батыс сарапшылары сипаттаған сценарийлердің бірі осылай көрінеді. Ресей Балтық теңізінің «НАТО-ның ішкі көліне» айналғанын ашық білдіре отырып, сері жылжып, «Калининград анклавының халқын гуманитарлық апаттан құтқару» үшін «әуе көпірін» ашады. Ресейлік азаматтық ұшақтар Литва әуе кеңістігі арқылы Вильнюстен рұқсат алмай ұшады. Егер Литва өкіметі қатал жауап шараларына асқақ болса, онда Ресей өзінің іс-әрекетінің жазасыздығын көре отырып, суваски дәлізін біртіндеп басып алғанға дейін біртіндеп қарсы тұру дәрежесін арттырады. Егер Литва ӘӘК ресейлік ұшуларға кедергі келтірсе, тіпті әуе кеңістігін бұзушыларды атып түсірсе, Мәскеу «жауап әрекетін», яғни тікелей басып кіруді бастау арқылы жауап береді.
Бұл сценарийлер мені жеке өзім алаңдатып отыр? Ең алдымен оларда орыс-украин соғысының тәжірибесіне талдау мүлдем жетіспейді. Ол аз десеңіз, украиндық фактор мүлдем жоқ. Украинаның жеңілген фактісі сияқты, Украина Қарулы Күштерінің толық жеңіліске ұшырауы күмән тудырмайды. Біз қазір мүлдем басқа оқиғалардың куәсі болып отырмыз. Орыстар украин позицияларына шабуыл жасауға тырысып, мыңдаған жауынгерлерін қойып, жүздеген броньды машинадан айырылады, бірақ олар дөрекілікте елеулі прогреске қол жеткізе алмады. Оның орнына Украина әскері соңғы кездері Ресей әскери-теңіз және әуе флотын жоюда, штабтар мен қоймаларды атып түсіруде, логистикалық тізбектерді жоюда және т.б. ғажайып прогреске қол жеткізіп келеді.
Украинаның осындай қиын майданы кезінде Ресей жаңа әскери шытырман оқиғаға тап болуға мүмкіндік беретінін елестету қиын. Украиналық басып кірудің осындай тәжірибесі Путиннен ең ғажайып антиквариаттарды күтуге болатынын айтса да.
Алайда, қазірдің өзінде айтылғандай, украиндық фактор ешқайда кетпейді. Бірақ ол тежеуші жалғыз болмай қалады. Шартты украиндық жағдайды шартты Балтық жағалауынан не ажыратады? Әрине, Балтық жағалауы мемлекеттері НАТО блогына жатады. Осылайша, Дональд Трамптың президенттік сайлаудағы жеңісі ресейлік диктаторды жаңа ерліктерге шабыттандыра алар еді. Сонда АҚШ бірнеше айға өтпелі кезеңге аяқ басады. Ал бұл кезде Ресей АҚШ-тың саяси жүйесінің ықтимал сал ауруын пайдаланып, НАТО-ға мүше мемлекеттерге басып кіріп, сол кезде Солтүстік Атлант альянсы тиімді айналыса алмайды деп үміттеніп отыр5-бап Оның Жарғылары.
Алайда бұл үміттер приоритеттің босқа кететін еді. Өйткені Балтық жағалауы мемлекеттерінің НАТО-ға мүшелігі жай ғана мәртебе және тиісті келісімдер емес. Айта кетейік, Литвада, Эстонияда және Латвияда (тіпті Польшада да) НАТО-ның басқа елдерінен АҚШ, Германия, Канада, Ұлыбритания және т.б. контингенттері бар. Бұл контингенттер аз болса да, батальон ішінде олардың болуы оған қатысы бар елдерге әскери көмек көрсетуге кепілдік береді. Украинадағыдай емес , қару-жарақ пен ақшаның шектеулі номенклатурасы бар, бірақ соғысқа тікелей қатысу үшін жаңа әскери контингенттерді орналастыруды қоса алғанда, барлық мүмкін құралдармен. Ресей аумағына тек зымырандар ұшып қана қоймай СКАЛЬП және Дауылды көлеңкебірақ әлдеқайда қуатты — ТАВР және АТАКМС. Әрине, ол онсыз да болмайды Томахавк. Ресей әуе кеңістігіне төртінші буынды мультиролиттік жойғыштар ұшып барады F-18, Eurofighter Typhoon, Gripen, Бесінші буын жауынгерлері Н-22 және Н-35, В-2 Рух ұрлықшы бомбалаушылар және т.б. Бір сөздің өзінде «дүниенің екінші әскері» кесектерге кесіп тастайтын еді. Кремль мұны жақсы біледі деп сенемін.
Дегенмен, егер Путин тек ұтымды шешімдер қабылдаса, онда ол Украинаға үлкен көлемде басып кіруге тырыспас еді. Бірақ Ресей әскерінің Украинада қағып кетуі қазіргі уақытта Бірде-бір Кремльдің НАТО аумағына басып кіруі болмайтынына бірауыздан кепілдік береді. Және бұл Украина күрескенше және ол үшін тиісті ресурстарға ие болғанша жалғаса береді. Ресеймен тікелей әскери текетірестен жалтаруға тырысып жатқан Батыстың бизнесі Украинаға қарудың барлық түрлерімен сөзсіз көмек көрсетуде.
Қорытындылай келе адмирал Роберт Бауэрдің сөзін тағы да келтіргім келеді: «Украина күн сайын біздің қолдауымызға ие болады, өйткені бұл соғыстың нәтижесі әлем тағдырын анықтайды… Украин халқы мен украин әскері демократияны әлем бұрын-соңды көрмегендей қорғап отыр. Соғыс қараңғылығында олар бүкіл әлемге сенетін нәрсе үшін күресудің нені білдіретінін көрсететін жарық шамшырағы».
