Қазан айының соңында Германия федералды президенті Франк-Вальтер Штайнмайер негізгі баяндама жасады, онда ол алғаш рет Ресейді қатал және біржақты айыптап, оны «әлемдік зұлымдық» деп атады. Ол Ресейдің іс-әрекетін «жаулап алудың қатыгез соғысы» деп сипаттады. «Ресей президенті өзінің императорлық обьективінде халықаралық құқықты бұзды, жерді басып алды, шекараға күмән келтірді. Орыс шабуылы — дүние жүзі екі дүниежүзілік соғыстан алған барлық сабақтарына шабуыл», — деді ол.
Біз үшін украиндықтар үшін бұл айтарлықтай мәлімдеме. Себебі, Берлин ұзақ уақыт бойы Ресейге қарсы санкциялар, Кремльдің агрессивті әрекеттерін айыптау немесе Украинаға екінші дүниежүзілік соғыс қылмыстары үшін ресейліктерге деген кінәсі бойынша әскери көмек көрсету мәселесінде өзінің ұстамдылығын түсіндіріп берді. Қазір Германия президенті бұл аргументтің енді жұмыс істемейтінін айқын көрсетті. Сондай-ақ, немістер кешірім сұраған Горбачевтің перестройкасына деген көңіл-күй туралы да ұмытуға болады. Путин Михаил Сергеевичтің бітімгершілік басқыншыларының бәрін түпкілікті жойды.
«Қазіргі Ресейге қарасақ, ескі армандарға орын жоқ. Путин басқыншылар әскерін басқарады, ал украиндықтар осыдан отыз жыл бұрын тәуелсіздік алғаннан бері салған өз елін қорғайды. Ресейдің жаулап алу соғысы Горбачевтің «ортақ еуропалық үйсін» деген арманын жойды… Енді Ресейге қараған кезде романсқа арналған бөлме жоқ. Біздің елдеріміз бүгін бір-біріне қарсы тұр», — деді Штайнмайер.
Сондықтан, Германия Президентінің пікірінше, Берлин Ресейге қарсы қатаң санкциялар енгізіп, Украинаға әскери көмекті арттыруы тиіс.
«Иә, санкциялар қымбат, оның ішінде біз үшін де. Бірақ балама қандай болар еді? Бұл қылмыстық шабуылды көруге немқұрайлы қарауға немқұрайлы қарау керек пе? Тек ештеңе болмағандай әрекет етіңіз… Танкілерді көрші мемлекетке қарсы жіберіп, энергияны қару ретінде пайдаланатын режимге тәуелділіктен құтылу біздің мүддемізге сай келеді. Өзімізді қорғап, осал тұстарымызды азайту біздің мүддемізге сай келеді», — деп атап өтті ол.
Ғажайып. Себебі, бұл Франк-Вальтер Штайнмайер, оның Ресеймен ұялшақ татуласу формуласы украиналық құлақ үшін педжорлық дыбысқа ие болды ғой. Германия президентінің Ресейге қарсы ұстанымының шиеляциялануына оның Киевке сапары және ресейлік зымыран шабуылдары кезінде бомба баспанасында отыруы ықпал етті деп болжауға болады.
Осылайша, билеуші неміс элитасының ұстанымы анағұрлым радикалды бола түсуде. Президент те, Федералдық канцлер Олаф Шольц те, Сыртқы істер министрі Анналена Бербок та ресейлік агрессия, санкцияларды қатаңдату қажеттігі туралы, сондай-ақ Украинаға толық жеңіске дейін көмек көрсету қажеттігі туралы нақты және біржақты айтады.
Ал үкімет саясаткерінің ұстанымын радикалдандыру үрдісі Германиядағы қазіргі әлеуметтік үрдістерге мүлдем ыдырап барады. Бұған соңғы екі сауалнама дәлел.
Мысалы, 3 қарашада жарияланған сауалнама нәтижелері Дейчландренд, әлеуметтану институты жүргізген Инфратест димап медиакомпанияның пайдалануға бергені АРД, Германия азаматтарының көбі Ресейдің Украинаға қарсы соғысын тоқтатуға бағытталған «Берлиннің дипломатиялық күш-жігерін жандандыруды» жақтайтынын айғақтап отыр. Немістердің 55%- ы Германия үкіметі ресей-украин қақтығысын дипломатиялық жолмен шешу үшін жеткілікті күш-жігер жұмсамайды деген пікірде. Яғни, германиялық үкіметтің бұл бағыттағы қызметіне көңілі толмайтындар саны маусыммен салыстырғанда 14%-ға артты. Немістердің 31% Германияның жеткілікті дипломатиялық күш-жігерін қарастырады (-12%, маусыммен салыстырғанда). Ал 4% Берлин өзінің дипломатиясында оны асыра орындады деп сенімді (-4%).
Дипломатияда, тіпті бейбітшілікке бағытталған, әсіресе туған Украинада жаман нәрсе бар сияқты көрінген болар ма еді? Ештеңе жоқ сияқты. Егер сұрақ туралы ойланбасаңыз: бұл нақты нені білдіреді? Бұл күш-жігерді іс жүзінде қалай жүзеге асыруға болады? Өте қарапайым: Киевке қысым көрсету. Ал бұл қысымды қалай жүзеге асыруға болады? Одан да қарапайымы: қаржылай және әскери көмекті қысқарту арқылы, онсыз украиндықтарға жаудың басып кіруіне қарсы тұру өте қиын болады.
Ал бұл әлеуметтік зерттеулердің нәтижелері бізге ашқан ең жаманы емес. Біз олардан немістердің украиндықтарға деген сенімін жоғалтып жатқанын білдік. Ал одан да жаманы: сонымен бірге олар орыстарға көбірек сенім арта бастайды. Мысалы, наурыз айымен салыстырғанда Украинаны Германияның сенімді серіктесі деп санайтын респонденттердің саны 14%-ға төмендеп, 47%-ға жетті. Ал қазір әрбір оныншы неміс Ресейге сенім артады, бұл наурызға қарағанда 4%-ға артық.
Бұл өзгеріске не себеп болды? Сарапшылардың пайымдауынша, бұл жерде немістердің шамадан тыс шығынға дейін қорқынышы жетекші рөл атқарды. Германиядағы соғыс аясында бағалар, ең алдымен, энергетикалық қажеттіліктер үшін өсіп келеді. Сондықтан респонденттердің 66% (қазан айының басымен салыстырғанда +9%) үлкен немесе өте үлкен алаңдаушылық сезінеді олардың вексельдерді төлеуге қаражат жетіспеу себебі. Орташа неміс бірте-бірте ресейліктердің соншалықты зұлымдыққа ұшырамайтынына көз жеткізеді деп болжауға болады, егер тек арзан газ берсе.
Сонымен қатар немістер мен еуропаның басқа елдерінің азаматтарының санасына ықпал ету арналарын әлі жоғалтпаған орыс насихаты белсенді түрде жұмыс істеуде. Және мұны жақында коммерциялық емес мониторинг, талдау және стратегия орталығы жүргізген қоғамдық пікірге арналған кезекті сауалнаманың нәтижелері айқын айғақтайды .Чемас). Жарияланған деректерді оқудан басындағы шаштың аяғында тұрғанын сезінесің. Мысалы, немістердің 40%-ы ресейлік жаулап алу соғысы Ресейдің НАТО-ның арандатушылығына даусыз реакциясы деген мәлімдемемен толық немесе ішінара келісті. Бұл сәуір айындағы көрсеткіштен он бір пайызға артық.
Немесе басқа көрсеткіш: респонденттердің 44%- ы Путиннің «әлемдік элитаға» қарсы шаралар қабылдап жатқанына толық немесе ішінара сенімді. Бұл сәуір айындағы көрсеткіштен 12 пайызға артық.
35% Украинаның «тарихи тұрғыдан аумақтық талаптары болмауы тиіс» деп толық келісті, себебі ол «іс жүзінде Ресей құрамында болды». Сәуір айында бұл көрсеткіш 26 пайызды құрады.
Ал келесі екі тармақ ең көп әсер қалдырды. Немістердің 33%- ы ресейлік фавориттерді Украина АҚШ-тың өтініші бойынша өзінің құпия зертханаларында биологиялық қару жасап шығарады деп толық немесе ішінара сенеді. Сәуір айында мұндай «гүлденелердің» тек 21%-ы ғана болды.
Немістердің тағы 24%-ы соғысты «Украинадағы фашистік үкіметті жою үшін қажет» деп санайды. Сәуір айында бұл көрсеткіш 15 пайызды құрады.
Ресей ұзақ жылдар бойы «фашистер Украинада үстемдік етеді» деген үгіт-насихат баяндауышын құрып келеді. Ол бұл тезисті табанды және жаппай насихаттады. Ал қалай болғанда да «діндарларды» «фашистік мемлекет» басшысы еврей деп мүлдем шатастырмайды. Оңшыл деп санауға болатын партияларды сайлауда қолдау соншалықты сканерленген, ол оларға ешқандай парламенттік перспектива бермейді. Айтпақшы, сол Германиядан немесе Батыс Еуропаның басқа да көптеген елдерінен айырмашылығы бар. Бұл еркін сайлау Украинада өтіп, биліктің ауысуы қамтамасыз етуге және т.б.
Біз, украиндықтар, осы социологиялық зерттеулер аясында бізге көмектесу үшін батыс саясаткерлері (тіпті бізге шын жүректен қайғырып отырғандар да) ойынды ойнаудың қаншалықты қиын екенін түсініп, ресейді санкциямен басып, қоғамдық наразылығымен бетпе-бет келмеуіміз керек. Сол үшін Штайнмайердің өзі атының ұялшақ формуладан бас тартқан кезде қарапайым немістер оны таңдауға тырысады.
