2022 жылдың 24 ақпанынан бастап толыққанды ресей-украин соғысы басталған күннен бастап Украинаның Ұлттық қауіпсіздік және қорғаныс кеңесі 298 ресейлік және 241 ресейлік компаниялар мен ұйымдарға қатысты санкциялар қолдану туралы бес шешім қабылдады. Алайда олардың арасында Ресей әскери-өнеркәсіптік кешенінің (МК) үш компаниясы ғана бар. Бұл туралы (өтініш берушінің Т.А.Ә., қол Жарияланым мемлекеттік вахта ұйымының сайтында.
Санкциялар тізімін бір топ талдаушылар Трап Агрессор талдады, олардың мүшелері Президент жарлықтарымен қолданысқа енгізілген санкцияларға NSDC жауабын өңдеді. Сарапшылардың айтуынша, санкциялардың басым көпшілігі ресейлік жоғары оқу орындарына және олардың ректорларына қатысты. Бұл ретте ресейлік әскери-өнеркәсіптік кешен компанияларына санкциялар ешқашан қолданылмады.
«Украиналық санкциялар тізіміне енгізілген 241 ұйымның 236-ы жоғары оқу орындары (немесе жалпы санының 98%), үшеуі ресейлік әскери-өнеркәсіптік кешенмен байланысты компаниялар (1,2%), сондай-ақ екі банк (0,8%) болып табылады. Сонымен қатар, Халықаралық резервтік банкке (бұрынғы «Сбербанк» АҚ) қатысты шешімді Ұлттық қауіпсіздік және қорғаныс кеңесі 2022 жылдың ақпан айының басында қабылдады. Алайда президент ол туралы жарлықты үш айдан кейін, атап айтқанда, 24 мамырда шығарды», — делінген басылымда.
Сарапшылар санкциялар тізіміне енгізілген жоо-лар арасында Украинада аз танымалдар көп екенін атап өтті. Мысалы, Солтүстік Орал мемлекеттік аграрлық университеті, Кубань мемлекеттік дене шынықтыру, спорт және туризм университеті, Дағыстан гуманитарлық институты, Брянск мемлекеттік аграрлық академиясы, Ресей христиан гуманитарлық академиясы және т.б. Ұлттық қауіпсіздік және қорғаныс кеңесінің санкцияларына ұшырады. Ресей оқу орындарымен санкциялық шектеулерге сәйкес мәдени алмасулар, ғылыми ынтымақтастық, оқу-спорттық байланыстар мен ойын-сауық бағдарламалары тоқтатылуға тиiс.
Ресей әскери-өнеркәсіптік кешенінде толық масштабты басып кіру басталғаннан бері украиналық санкцияларға ұшыраған үш компания болды:
- «Sistema» акционерлік қоғамы («RTI Systems» концерніне иелік етеді, ол радиоаппаратура, басқару және байланыс жүйелерін, оның ішінде «Воронеж» және «Контейнер» радиолокациялық станцияларын шығарады);
- Kronstadt Group (Orion-ды қоса алғанда, дрондар шығарады, сондай-ақ олар үшін жабдықтармен және бағдарламалық қамтамасыз етумен айналысады);
- «ИТИС» ЖШҚ (Ресей армиясы үшін жерүсті және кемелік ғарыштық байланыс станцияларын жеткізеді).
Сарапшылардың пайымдауынша, ұлттық санкциялық саясатқа басымдық беру керек, себебі Украинада ресейлік әскери-өнеркәсіптік кешенмен байланысты көптеген кәсіпорындар бар, және олар санкциялар мен одан әрі тәркілеуден құтылуда.
Басылымда атап көрсетілгендей, осындай жағдай жеке тұлғалармен де дамыды. Жарты жыл ішінде Украина ресейлік 298 азаматқа санкция енгізді, олардың 261-і (87,5%) ресейлік жоғары оқу орындарының басшылары, 35 (11,7%) санкцияланған тұлғалар онда жоғары мемлекеттік лауазымдарды, соның ішінде диктатор Владимир Путинді және ресейлік әскери-өнеркәсіптік кешенмен байланысты тек 2 (0,7%) бас кәсіпорындарды иелінеді.
Мәселен, Украина санкцияларына ұшыраған ірі компаниялар басшыларының қатарында «ҚҚҚ» АҚ акцияларының бақылау пакетінің иесі Владимир Евтушенков және «Росатом» АҚ бас директоры Алексей Лихачев болды. Евтушенков белгісіз мерзімге, Лихачевке 3 жылға санкция берді.
Айта кетейік, Владимир Евтушенков Украина аумағындағы жоғары сыбайлас жемқорлыққа қарсы сот активтерін тәркілеген алғашқы ресейлік олигарх болды. Әңгіме 17 жылжымайтын мүлік нысаны (жер учаскелері, пәтерлер, тұрғын емес ғимараттар), сондай-ақ бірқатар украиндық компаниялардың үлестері туралы болып отыр. Іс апелляцияны күтіп отыр.
2 қыркүйекте Украина министрлер кабинеті Ұлттық қауіпсіздік және қорғаныс кеңесіне Ресейдің «Росатом» мемлекеттік компаниясына және онымен байланысты 700-ден астам заңды және жеке тұлғаларға қатысты санкцияларды қолдану мәселесін қарауды ұсынды. Бұл мемлекеттік компанияның өкілдері Запорожье АЭС-індегі ресейлік соғыс қылмыскерлеріне көмектеседі.
