Әскерге шақыру және әлеуметтiк қамтамасыз ету аумақтық орталықтары (бұрынғы әскери есепке алу-қабылдау бөлiмдерi) әскери бөлiмдердi белгiлi бiр салалардағы мамандармен жарақтандыру және әскери резерв құру жөнiндегi жұмылдыруды жалғастыруда. Сонымен қатар, қоғамда денсаулық жағдайы мен өмірлік жағдайларға қарамастан, қазір барлығы қызметке қабылданады деген пікір бар. Бұл мүлдем шындыққа жанаспайды.
Іс жүзінде заңнама кейінге қалдыруға құқығы бар санаттар тізбесін нақты айқындайды. Алайда, оны пайдалану оңай емес, себебі ҚКХП мен БК әскерге шақырылушылардың қажетті санын шақыруға мүдделі және оларды кейінге қалдыру себептерін іздемейді. Сондықтан кейінге қалдыру құқығын жүзеге асырғыңыз келсе, әлі де осы құқыққа ие екеніңізді дәлелдеу керек.
Біз заңгер Дарья Тарасенкомен бірге кімнің және қалай кідіріс ала алатынымызды анықтадық.
Әскерге шақыруды кейінге қалдыру дегеніміз не және адамның оған құқығы бар екенін қалай анықтауға болады?
Ерлердің жекелеген санаттары жұмылдыру кезінде әскерге шақыруды кейінге қалдыра алады – олар Украина заңының 23-бабында нақты сипатталған »Жұмылдыру дайындығы және жұмылдыру туралы». Онда, атап айтқанда, мүмкіндігі шектеулі жандар, көп балалы ата-аналар, мүмкіндігі шектеулі жандардың жақын туыстары және т.б. туралы сөз болып отыр. Мұндай адамдарды олардың келісімінсіз жұмылдыруға болмайды.
Кейінге қалдыруға құқығы бар адамдардың қысқа тізімі (суретті үлкейту үшін басу)
Сондай-ақ жеке бар Шарттар тізбесі мерзімді әскери қызметке шақыруды кейінге қалдыру үшін (Заңның 17-бабы)Әскери міндеттілік және әскери қызмет туралы» ) Украинада жұмылдырудан тәуелсіз өтіп жатыр. Бұл екі тізімді шатастырмау керек.
Кідіріс қанша уақытқа созылады?
Жағдаят болғанша, оның кесірінен кейінге қалдыру құқығы бар, сол уақытқа дейін ол жарамды. Мысалы, егер ер адамға мүгедек әйелінің болуына байланысты кейінге қалдыру берілсе, онда олар некеде тұрса және әйелде мүгедектік болса, ер адамды оның қалауынсыз шақыруға болмайды.
Алайда, іс жүзінде кідіріс алған адамның жағдайы қанша уақытқа созылатынын болжау мүмкін емес. Сондықтан ОКҚ және БК қызметкерлері мұндай адамды мезгіл-мезгіл шақырып, оның жағдайы өзгерген-өзгермегенін тексере алады. Ал кейде рекрутинг орталықтарының қызметкерлері екі айға кешіктіруді қамтамасыз етеді, содан кейін қайтадан келіп, кідірістің негізін растайтын құжаттарды ұсыну қажет.
Ал егер мен брондалған қызметкер болсам, шақыру қағазын ала аламын ба?
Шақыру қағазы кез келген адамға келуі мүмкін, өйткені бұл сізді дереу күреске алып кететініңізді білдірмейді. Қызметкерлердi резервке қою әскерге шақыруды кейiнге қалдыру үшiн де негiз болып табылады. Брондаудың екі әдісі бар. Біріншісі – жұмыс берушінің алдында жұмылдыру міндеті қойылған кезде, сол себепті ол өз қызметкерлерін брондау мүмкіндігін қолданады. Үкімет қаулысына сәйкес жеңілдетілген тәртіп бар, оған сәйкес Украина Қарулы Күштерінің, басқа да әскери құралымдардың және халықтың қажеттіліктерін қанағаттандыратын жұмыс берушілер өз қызметкерлерін броньдай алады.
Қызметкерлердi брондау рәсiмiне қарамастан, ол белгiлi бiр мерзiмге жүргiзiледi. Ол біткен кезде одан әрі жалғастыруға болады. Қызметкер броньдалған деп есептелсе, оларды қызметке шақыруға болмайды. Бірақ брондау мерзімі біткен кезде адамды жұмылдыруға болады.
Ал менде герния болса? Панкреатиттің асқынуы ма? Бас бармағы сынды ма?
Осындай нормативтік құқықтық акті бар Украина Қарулы Күштерінде әскери-дәрігерлік сараптама өткізу ережесі— қандай жағдайларда (қандай диагноздармен) адамның қызметке жарамды, жарамсыз немесе шектеулі құқығы бар екенін анықтайды. Барлық әскери қызметшілер қызметке жіберілмес бұрын әскери-дәрігерлік комиссиядан (ДҰК) өтуге тиіс.
Қызметке кедергі келтіретін денсаулық жағдайының уақытша проблемалары болған жағдайда комиссия оны уақытша жарамсыз деп таниды. Мысалы, жалпы жағдай — жарғақ және ота жасау қажеттілігі, бұл жағдайда, әдетте, уақытша жарамсыздық салдарынан кідірісті қамтамасыз етеді.
Уақытша жарамсыздығына байланысты кейінге қалдыру екі айға дейінгі мерзімге көзделеді. Осы кезеңде мүмкіндігінше өз денсаулығыңыздың проблемаларын шешу қажет.
Кейiнге қалдыру мерзiмi өткеннен кейiн адам шақырылуы мiндеттi емес. Екі ай өткенде әскери кезекші қайтадан ДҰК-ға өтеді және ол кідірісті тағы бір-екі рет ұзарта алады. Бірақ кідірістердің үш кезеңнен кейінқазірдің өзінде жарамсыздық мәселесін шешу қажет. Бұл жағдайда адам әскери қызмет өткергенi үшiн жауапкершiлiгiн тоқтатады және әскери есепке алудан шығарылады.
Бірақ, қызметке жарамсыз деп тану үшін денсаулыққа қатысты күрделі проблемалар туындауы тиіс екенін түсіну керек.
Егер менде мүгедек әйелім болса, ал әскери есепке алу және қабылдау бөлімі бұл кейінге қалдыруға себеп емес деп айтса не болады?
Жалпы, ОКҚ мен БК сіздің жағдайыңыз туралы ештеңе білмейтінін естен шығармаған жөн. Ал кейінге қалдыру құқығын жүзеге асыру үшін осы жағдайлар туралы хабардар етіп, құжаттарды ұсыну қажет.
Шынында да, адам оның кейінге қалдыруға құқығы бар деп санайтын кездері де болады, ал ОКҚ оның жоқ екенін айтады. Мұндай жағдайларда жазбаша өтiнiш жазу керек, онда шақыруды кейiнге қалдыру үшiн негiз болып табылатын өзiңiздiң жағдаяттарыңыз туралы хабарлау, кейiнге қалдыру туралы құжатты ұсынуды талап ету, ал бас тартқан жағдайда мұндай бас тартуға шағым жасалуы үшiн жазбаша түрде (облыстық әскери есепке алу-қабылдау пунктiнде немесе сотта) беру қажет.
Ал әйелдер – олар міндетті түрде жұмылдырылмайды ма?
Соңғы ай ішінде бұл тақырыпта дүрбелең көп болды. Қазiргi уақытта жағдай мынадай: әйелдердi тиiстi мамандығы немесе кәсiбi бойынша тiркеу мiндетiнiң күшi жойылған жоқ. Бірақ тіркелу қажет сәт 2023 жылдың 1 қазанына ауыстырылды.
Сол кезге дейін Верховна Рада заңға түзетулер қабылдауы тиіс »Жұмылдыру дайындығы және жұмылдыру туралы» осындай есепке алу тек қана ерікті негізде (дәрігерлерден басқа) жүзеге асырылатындай етіп жүргізіледі. Мұндай өзгерістер қабылданғаннан кейін Қорғаныс министрлігі тіркеуді көздейтін кәсіптер мен лауазымдардың тізбесін үш лауазымға дейін қысқартуды жоспарлап отыр: медицина, қоғамдық тамақтану және радиотехника (соңғы екеуі – тек әйелдердің қалауы бойынша).
Әйелдердi мiндеттi әскери тiркеу тек дәрiгерлер үшiн ғана жасалады және сонда қалады. Бірақ Қорғаныс министрлігінің ресми ақпараты бойынша, соғыс жағдайы кезінде бірде-бір әйел оның қалауынсыз шақырылмаған. Практика сондай-ақ мұндай жағдайлардың жоқ екенін көрсетеді.
