19 қыркүйекте «ЛПР» АҚ-ның заңсыз құрылуының көшбасшысы Пасечник «Ресей Федерациясына кіру туралы референдум» деп аталатын «заңға» қол қойды. Ресейлік БАҚ-тар «референдум» осы аптада – 23 қыркүйектен 27 қыркүйекке дейін өтеді деп отыр. Херсон аймағының алып жатқан бөлігінің Гаулайтер Владимир Салдо да аймақтың Ресейге қосылуы туралы «референдум» жариялады, бірақ нақты даталарды атаған жоқ.
Бұрын орыстар бұл мәселе бойынша ерекшеліктен аулақ болып, «жақын болашақта бірігу» абстрактілі келешегі зор. Қазір ресейлік шенеуніктер өте тез әрі күрт әрекет етті. 1 Деректер РБК 20 қыркүйек күні кешке Ресей азаматтарына «референдумдар» мәселесіне қатысты үндеу жасауды жоспарлады. Біз «референдумдар» мәселесінде мұндай қайта өрлеудің нені білдіретінін және олардың соғысқа қалай әсер ететінін анықтауға тырыстық.
Шығарылым тарихы
Бастапқыда Ресей Федерациясы «референдумдарды» снарядпен айтуға болмайды, ал аумақты бақыламай, оларды өткізудің мәні жоқ деп пайымдады. Олар жұмыс істеп жатқан өңірлердің тұрғындарын «толық тұрақтануды» күтуге шақырды. Алайда әрбір келесі есептік дауыс беру күні кейінге қалдырылды. Бастапқыда орыстар шілденің ортасында украинаның барлық алып жатқан аумақтарында «референдумдар» өткізуді жоспарлаған болатын. Кейінірек бұл жоспарлар тамыздың ортасына, ал кейінірек қыркүйекке ауыстырылды. Басып алушылар Украина аймақтарының ешқайсысын толық бақылауға ала алмады, ал күздің басында Украина Қарулы Күштерінің сәтті қарсы шабуылдарының арқасында алып жатқан аумақтардың ауданы тез төмендей бастады.
Қыркүйек айының ортасына қарай Украина қарулы күштері ресейліктерді Харьков облысының барлық аумағынан ығыстырып шығарып, Днепр арқылы жеткізудің барлық бағыттарын іс жүзінде кесіп тастап, Херсонға жақындады. Қарсы әрекеттер Донецк және Луганск облыстарында да басталды. Осыдан кейін бірден әріптестер арасында «референдумдар» өткізу қажеттігі туралы әңгімелер белсенді бола бастады. Алайда бұл жолы ресейлік шенеуніктер де бұл талаптарға зорлықпен жауап берді. Егер бұған дейін бұл жағдайға қатысты өз пікірлерінде ерекшелік болмаса, қазір Ресей өкіметінің өкілдері бірауыздан «референдумдар» өткізу жоспарын тезірек жариялайды.
Атап айтқанда, Ресей Федерациясының экс-президенті Дмитрий Медведев жалған республикалардың Ресейге кіруі конституцияда бекітілуі тиіс деп мәлімдеді, себебі бұл Ресейге «донбастағы барлық күштерді өз аумағында қол сұғушылық жағдайында қолдануға» мүмкіндік береді.
Ресей Қоғамдық палатасы үйлестіру кеңесінің төрағасы Максим Григорьев дауыс беруге қоғамдық бақылауды жедел қамтамасыз етуге дайын екенін, ал РЕСЕЙ Мемлекеттік Думасының депутаты Виктор Водолацкий «референдумдар» осы жылдың күзінде өтуі тиіс деп мәлімдеді. Сондай-ақ, Мемлекеттік Дума төрағасы Вячеслав Володин Донецк және Луганск облыстарының алып жатқан аумақтарын Ресейге аннексиялауды қолдады.
Олар не айтады «Референдумдар» Украинада және Батыста
Шілде айында Ақ үй Ресейдің Украинаның алып жатқан аумақтарын аннексиялауға қатысты жоспарлары туралы жариялады. Сосын АҚШ Ескертілді«жауабы жедел әрі қатал болады, әлем Ресейдің мұндай қадамын мойындамайды». ЕО-ның ЕҚЫҰ-дағы өкілдігінде бұрын —Ресейдің уақытша алып жатқан аумақтарда «референдумдар» деп аталатын кез келген әрекеті «нөлдік және жарамсыз және салдары болады» деп мәлімдеді. Еуропаның бірқатар елдері, соның ішінде Латвия да халықаралық қоғамдастықты Ресейдің жоспарланған жалған «референдумдарына» Украина үшін жаңа санкциялармен және қару-жарақпен жауап беруге шақырды.
Тамыз айында Президент Володимыр Зеленский Оңтүстік Украинаның алып жатқан аумақтарында жалған референдумдар өткізген жағдайда Ресей келіссөздер жүргізудің кез келген мүмкіндігін жабатынын мәлімдеді.
«Біздің мемлекетіміздің ұстанымы бұрынғыдай сақталып отыр: біз өзіміздің ештеңемізден бас тартпаймыз. Ал егер басып алушылар осы жалған референдумдардың жолын қуса, олар Украинамен және еркін әлеммен келіссөз жүргізудің кез келген мүмкіндігін өздеріне жабады, ресейлік тарапқа белгілі бір сәтте қажет болады», — деді ол. Саид Украина Президенті.
Осы лауазыммен Сөз сөйлеу және қорғаныс министрі Алексей Резников. 18 қыркүйекте Президент Кеңсесі Басшысының кеңесшісі Михайло Подоляк Саидресейлік басқыншылардың уақытша басып алынған аумақта «референдумдар» өткізу әрекеттері ештеңеге әсер етпейді және консенсус пен халықаралық құқықты өзгертпейді, оған сәйкес Донецк, Луганск және Қырым Украинаның ажырамас бөлігі болып табылады.
Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Дмитро Кулеба Саидбұл жалған «референдумдар» ештеңені өзгертпейді, ал Украина өз аумақтарын азат етуге барлық құқығы болады, әрі қарай да солай істей береді. 19 қыркүйекте Президент Кеңсесінің басшысы Андрей Ермак Ресей Украинаны бопсалап, провоға қауіп төндіретінін мәлімдеді«референдумдар» эдикі, себебі «жеңілістен қорқу осылай көрінеді». Ермак Украинаның «ресейлік мәселені» шешетінін, ал «қауіп-қатерді тек күшпен ғана жоюға болатынын» атап өтті.
Сонымен қатар, жаңа піскен сауалнамаKIIS көрсеткендей, украиндықтардың 88%- ы қандай да бір аумақтық жеңілдіктерге дайын емес. Украиндықтардың 77% Украинаның 2014 жылға дейін өзі бақылайтын барлық аумақтарға, соның ішінде Донбас пен Қырымға қайта оралуын бейбітшілік үшін бірден-бір қолайлы нұсқа деп санаса, респонденттердің тағы 11%- ы бейбітшілікке қол жеткізудің бұл нұсқасын «қолайлы» деп атайды.
Соғыс жағдайында қандай «референдумдар» өзгереді
Ресей Президенті Владимир Путин Украинаға толыққанды басып кіру қарсаңында бақыланатын квазимемлекеттік республикалардың «тәуелсіздігін» мойындап, шабуылдың ресми себебін алды. Оның орнына Ресей өкіметі өз насихатында алып жатқан аумақтарды бақылауды заңдастыру үшін жалған «референдумдарды» пайдалана алады және оны орыстарға соғыстың табысты нәтижесі ретінде ұсына алады.
Стратегиялық байланыс және ақпараттық қауіпсіздік орталығы ғимаратының жанындағы Ұсыну« «Бүркеншік референдумдардың» көмегімен Кремль отандық аудиторияға Путиннің «ресейлік жерлерді жинаушы» ретінде ресімделген «жеңісін» ұсынуға тырысады, ресейлік дипломаттарға жергілікті тұрғындардың оккупациясын «толық қолдауға» сілтеме жасап, шетелдік аудиторияға бағытталған үгіт-насихат ұстанымын нығайтып, қарулы агрессия мен кәсіптен болжалды «демократиялық процедураларға» баса назар аударады.
Ресейдің тактикасы тұрақты түрде «акциялар пакетін көтеруге» дейін төмендетіледі, ол әлемді «Ресеймен арадағы қарым-қатынасқа» мәжбүрлеп, Еуропадағы шекараны күштеп өзгертумен және халықаралық құқықтың басқа да қатыгездікпен бұзылуымен келісіп отыруға мәжбүрлейді.
Стратегиялық байланыс және ақпараттық қауіпсіздік орталығы қазіргі уақытта Ресей референдум өткізудің бірнеше нұсқасын қарастырып жатыр деп болжайды:
- «ДПР» және «ЛПР» деп аталатын жалған республикалардың Ресейге қосылуы туралы;
- алып жатқан аумақтарды Украинадан бөліп алу және жаңа «халық республикаларын» құру туралы;
- Барлық алып жатқан аумақтардың Ресей Федерациясына бiрден кiруi туралы
Ресей украиналық «аннексияланған» аймақтардың аумағындағы ереуілдердің одан әрі «өз аумағына шабуыл» ретінде түсіндіре алады. Украина аймақтарын Ресей Федерациясының субъектісі ретінде заңсыз тану агрессорға Украинаға қарсы «әскери операцияны» толыққанды соғысқа көшіруге, ашық жұмылдыруды жариялауға негіз болады. Теориялық тұрғыдан бұл ядролық бопсалауды көбейтуге мүмкіндік береді, себебі Ресей заңнамасы «Ресей Федерациясының өмір сүруіне қауіп төнген» жағдайда ядролық қаруды қолдану мүмкіндігін ашады. Алайда пентагон да, НАТО да Ресейдің ядролық қаруды қолдану қаупін әлі де минималды деп бағалап отыр.
26 тамызда Барлау басқармасы Ресейдің алып жатқан аумақтарда «референдумдар» өткізуге дайындығы іс жүзінде аяқталғанын хабарлады. Рбк Есептер20 қыркүйек күні кешке Владимир Путин Ресей Федерациясының азаматтарына «референдум» мәселесіне қатысты үндеу жасауды жоспарлап отыр. «Дауыс беру» болжанған жаңа күндерден бастап иелер 23-27 қыркүйек аралығында жариялады. Басқа нұсқа бойынша, олар қазан айында дауыс беруге тырысады.
