Маусым айының соңында беделді неміс апталығы Ди Зейт Ол «Шаралар шарасы» стилінде неміс зиялыларының бір тобынан тағы бір хабар жариялады. Хабар авторлары Украина мен украиндықтарды өте жақсы көретіндерін, ресейлік қатыгез агрессиядан қорқатындарын айтады. Бірақ «Ресей әскери тұрғыдан басым болғандықтан және одан әрі әскери шиеленіс үшін мүмкіндіктері бар болғандықтан, уақыт пен күш-жігерді жұмсап, қарсылықты тоқтатудың қажеті жоқ шығар. Өйткені «Украинаның Ресейді толық жеңу мақсатымен соғыстың жалғасуы шындыққа жанаспайтын мақсат үшін соғыста қаза тапқан мыңдаған адам дегенді білдіреді».
Хатқа қол қойғандар, әрине, украиндықтарға жүгінбейді. Әрине, олар мұның келешексіз екенін түсінеді, біз шын мәнінде қалағанымыздан емес, мемлекетті, ұлтты, халықты сақтап қалу үшін күресіп жатқанымызды түсінеді. Буча, Ирпен, Волноваха, Мариупольден кейін орыстарға капитуляция жасау, егер ол бір нәрсені әкеле алатын болса, тек ұят, мазақ, сөгіс қана екені бүкіл әлемге түсінікті. Және, әрине, құтқаруды әкелмейтіні сөзсіз.
Сондықтан хат негізінен батыс саясаткерлеріне бағытталған. «Сондықтан Украинаны әскери салада қолдайтын батыс елдері өздерінен нақты нені қалағанын және (және қанша уақытқа) қару жеткізу дұрыс жол екенін сұрап алуы тиіс», — делінген хабарламада. Әрине, қол қойған тараптардың тақырыбын тыңдасаңыз «қате». Ал одан кейін хатта мынадай қорқыту жүреді:
«Ол аз десеңіз, соғыстың салдары Украинамен шектелмейді. Оның жалғасы бүкіл әлемде ауқымды гуманитарлық, экономикалық және экологиялық төтенше жағдайлар туғызуда. Африкада аштық ломбардияланады, ол миллиондаған өмір сүруі мүмкін. Бағаның қымбаттауы, энергия және азық-түлік тапшылығы көптеген елдерде толқуларға алып келді. Егер соғыс құлдырағаннан кейін де жалғаса берсе, тыңайтқыш тапшылығы да ғаламдық әсер етеді. «Ғаламдық жағдайдың тұрақсыздануы мен құрбандарының көптігі күтілуде».
Міне, осылай қорқыныш. Және, бәлкім, оның авторлары соғыстың салдары туралы дұрыс айтады. Себебі ол ертерек аяқталса, Украина мен әлем үшін жақсы. Және мұны тек бір жолмен ғана жасауға болады: украин әскерін ресейлік милитаризмнің арқауын бұзатындай ең соңғы қару-жарақпен қамтамасыз ету арқылы, сондай-ақ ресейге қарсы өзінің әскери әлеуетін қалпына келтіре алмайтындай қатаң санкциялар енгізу арқылы. Ал әскери көмекті тоқтату іс жүзінде соғыстың жалғасын, құрбандардың өсуін, украиналық қалалар мен ауылдарды қиратуды, украиндықтарды өлтіруді және бүкіл әлем үшін жағымсыз салдарларды білдіреді.
Бірақ жоқ, хат авторлары Украинаның әскери күшеюіне мүлде қарсы. Тек дипломатия мен келіссөздер ғана. Біз бұл шағымдарды хатпен оқып шықтық: «Бүгінгі таңда халықаралық қауымдастық, әсіресе батыстың ірі ойыншылары келіссөздерді бастау үшін бірде-бір келісілген күш-жігер жұмсаған жоқ. «Олай болмаса да, мәміле мүмкін емес және Путин келіссөз жүргізгісі келмейді деп ойлауға болмайды».
Шынында да, Путин мәміле жасауға дайын, бірақ украиндықтар толық тапсыруды мойындайтын бір ғана мәміле. Қалғандары оны қызықтырмайды. Және мұны ол да, оның хенчмендері де бірнеше рет айтқан.
Бірақ дипломатиялық күш-жігердің жоқтығына қатысты шағымдарға келетін болсақ, онда хат авторлары не өздерінің бос біліксіздігін көрсетеді, не қатыгездікпен күдіктенеді. Толық ауқымды басып кіру басталғанға дейін бірнеше апта бойы іс жүзінде батыстың барлық жоғарғы саясаткерлері Мәскеуге барды: Франция Президенті Эммануэль Макрон, Ұлыбритания премьер-министрі Борис Джонсон, Германия канцлері Олаф Шольц және БҰҰ Бас хатшысы Антониу Гутерриш. Ватикан тарихында тұңғыш рет Рим папасының өзі орыстарды соғысқа қарсы ескерту үшін Ресей елшілігіне аттанды. Америка президенті Джо Байден өзіне келмеді, бірақ бірнеше рет Путин деп аталды, оған өзінің Мемлекеттік хатшысы Антоний Блинкенді жіберді. Кейін сол саясаткерлердің соғыс басталғаннан кейін Кремльге резонанс туғызуға белсене талпыныстары болды. Және бәрі де босқа кетіп жатыр.
Ендеше, сізге, тырысқаққа, тағы қандай келіссөздер керек?! Сіз, құрметті пацифтер, бұл туралы білмедіңіз бе? Оған қол қойған тараптардың жеке басын ескере отырып, өте күмәнді. Мысалы, тізімде бірінші болып белгілі журналист, публицист, жазушы, баспаның тең иесі Шпигель-Верлаг Якоб Аугштейн (сол Аугштейндер отбасынан шыққан). Сондай-ақ саясаттанушылар, бұрынғы әскери кеңесшілер, экс-дипломаттар, т.б. Украина төңірегіндегі оқиғалардың өршуін бақыламағанына, білмейтініне ешқашан сенбеймін. Осылайша, арсыз шатастырды. Сондықтан олардың бүкіл хабары бұзылғандардың ақшасына лайық емес.
Бұл тақырыпты аяқтауға болар еді, егер бір қызықты нүкте болмаса. Хатта Калининградтың ресейлік анклавына темір жол транзиті төңірегіндегі қақтығыс туралы айтылады. Оның не туралы екенін еске салайық. Литва билігі Беларусьтен Калининград облысына өз аумағына темір жол тасымалын шектеді. Біз тек Еуроодақтың Ресейге қарсы басып кіргені үшін салған санкцияларына түскен жүктерді тасымалдауға тыйым салу туралы айтып отырмыз Украинада. Яғни, қалғандарының барлығын, соның ішінде өнім мен адамдарды тасымалдауға болады. Тіпті санкцияланған жүктерді де, мысалы, теңіз немесе әуе көлігімен тасымалдауға болады.
Алайда Мәскеу үрейлі жарылқаушыны көтерді, дейді олар, блокада, олар Калининград облысын қағып, адамдарды аштыққа ұшыратқысы келеді және т.б. Көптеген ресейлік саясаткерлер Литваға қарсы қауіп төндірді, кейбіреулері бұл мәселенің әскери шешімін тікелей жариялады. Дегенмен бұл жерде литвалықтардың өздері бар ма? Олар одақтық шектеулерді ғана жүзеге асырды.
Бірақ қазір ЕО басшылығы аздап кері қайтаруды жоспарлап отыр. Еуропалық комиссия Германияның қысымымен Калининградқа кез келген транзитке мүмкіндік беретін санкцияларға өзгерістер енгізуге дайындалып жатыр.
Германия неге ерекшеленді? Біріншіден, Берлин Мәскеудің өтініштеріне әрдайым сезімтал болды. Жағдай, әрине, 24 ақпаннан кейін өзгерді, бірақ түбегейлі емес. Екіншіден, Литвада сыртқы агрессия жағдайында республиканы қорғауға арналған Бундесвер контингенті орналасқаны белгілі. Ал бұл жерде орыстар әскери басып кіру қаупін төндіреді. Немістер әскери қақтығыстың Украина шегінен шығуына жол бермеу үшін бар күшін салатындарын қазір де, одан кейін де қайталап отырады. Сондықтан олар Калининград анклавы төңірегінде дау-дамай орын алған кезде қатысты.
Әрине, Калининград жағдайында Ресей тауарды өзіне жібереді, яғни оларды ешқайда экспорттамайды және еш жерден импорттамайды деген негізді дәлелдерді ескеруге болар еді. Сондықтан бұл жерде ерекшелік жасауға болар еді. Екінші жағынан, неге? Агрессивті Ресейдің экономикалық әлеуетіне соққы беру үшін санкциялар енгізілген, сондықтан біз қатаң ұстануға тиіспіз. Себебі, егер санкциялар тек формальды түрде, қағаз үшін енгізілсе, онда олардан пайда аз болады. Олар сөзсіз соғыстарды тоқтатпайды.
Иә, соңғы бірнеше айда батыс қоғамдарының санасында елеулі өзгерістер орын алды, бірақ әлі де қайтымсыз болатындай радикалды емес. Тамшылар арасында тоқуға, қақтығысты ең аз күш-жігермен шешуге деген үміт әлі де сақталып қалды. Көп кешікпей өздерін қауіпсіз қалдыру үшін Украинаны Аэсқа құрбандыққа шалу жеткілікті болады деп ойлайды. Босқа кеткендер. Шын мәнінде, жоғарыда аталған Калининград прецеденті, сондай-ақ Кремльдің Финляндия мен Швецияға НАТО-ға кіру ниеті үшін немесе, сайып келгенде, Украинаға көмектескені үшін барлық батыс елдеріне төнген қауіп-қатері соғыстың Украина шегінен шығып кеткенін бірауыздан көрсетеді. Ол әзірге оның жауынгерлік құрамдас бөлігі болмасын. Ал Украинаны жаулап алу кезінде Путин тоқтап қалады деп үміттенетіндер, хатта сипатталған барлық проблемалар жойылып кетеді деп үміттенетіндер де қателеседі. Украинадан айрылу, одан да көп – Ресейдің жеңілмеуі қазірдің өзінде еуропалық қауіпсіздіктің барлық жіңішке жүйесін жояды.
