Украина егемендігіне қарсы мемлекеттік органдар өкілдерінің және өзге де тұлғалардың ықтимал заңсыз әрекеттерін тергеу жөніндегі Верховна Раданың уақытша анықтау комиссиясы жұма, 10 қыркүйек күні «Вагнериандықтар» ісі бойынша тергеу нәтижелерін жариялады. ТСК мәліметінше, 2020 жылдың шілдесінде жоспарланған Вагнердің ПМК мүшелерін ұстауды жоспарлау мен жұмыста «кемшіліктер» пайда болды.
Хабарланғандай»Жалпыға қолжетімді«ВСК басшысы, халық қызметшісі Мариана Безухланың айтуынша, Вагнердің ПМК-ны Ресей өкіметі, тіпті жеке тапсырыстар кезінде де толық үйлестірген, ал «тіпті бұл адамдар туралы ақпарат жинау кезеңінде де егжей-тегжейі Ресейге белгілі болды».
Оның айтуынша, 2018 жылы Украина барлауы Вагнердің ПМК қатысушылары туралы ақпаратты белсенді түрде жинай бастады. Жалған сайтта Қорғаныс барлау басқармасы (DIU) «МСАК-тың қалай жұмыс істейтіні және оларға кім қатысатыны туралы ақпарат алу үшін» сұхбат жүргізді. Бұл арнайы іс-шара 2020 жылдың 6 шілдесінде аяқталды.
Безухланың айтуынша, шілде айында SBU Украинаның қорғаныс барлауына қарулы қақтығыстарға, ең алдымен Донбастағы және 2014 жылдың шілдесінде Донецк аймағының үстінен малайзиялық Boeing 777 ұшағының құлауының куәсі болуы мүмкін адамдардың бір бөлігін шығарып алуға тырысу идеясымен жақындады. СБУ бастамасы бойынша шілде айында «ерекше іс-шара» ашылды. Безухла «арнайы операция» емес, «арнайы шара» терминін қолданады, себебі бірінші мерзім заңда жазылған.
Депутаттың айтуынша, Мәскеуден Ыстамбұлға келгеннен кейін «вагнерлер» «сириялық операцияға қатысуын ескере отырып» ұсталуға тиіс болды. «Алайда, Түркиямен ынтымақтастық болмады», — деп сендірді Б.Безухла. Айтпақшы, 2020 жылдың қазан айында журналист Юрий Бутусов, бірінші болып, қоғамдық жариялылықтың бұзылған арнайы операциясы туралы ақпарат беріп, оған түрік арнайы қызметтері де тартылғанын хабарлады.
Депутаттың айтуынша, ұшақтың Киевте «Вагнериандықтармен» еріксіз қонуы, журналист Юрий Бутусов бұл туралы өткен жылы жазғанындай, алдын ала болжанбаған. Безухланың айтуынша, «вагнериандармен» ұшу мәскеуліктерден емес, Минскіден ұшып кетуі тиіс еді. Алайда, Беларусьтегі саяси жағдайды (президенттік сайлаудан кейінгі наразылықтар) ескере отырып, «Украина, Беларусь және Ресейдің арнайы қызметтерінің қарсы өзара іс-қимылы» орын алды. Беларусь пен Ресейдің арнайы қызметтері арасындағы тікелей ынтымақтастық алдын ала болжанбаған, сондықтан, Безухла айтқандай, «мұндай үшбұрыш шықты».
«Вагнериандықтармен» арнайы операция: белгілі
2020 жылдың 29 шілдесінде Минск маңында Вагнер ПМК-ның 33 мүшесі ұсталды. Украина сол кезде «Вагнериттердің» арасында Донбастағы соғыс қылмыстарына қатысы бар 28 адам болғанын және СБУ жеткілікті дәлелдер жинағанын мәлімдеді. Бас прокуратура Беларусь республикасына ұсталған «вагнерлерді» ұстап беру туралы ресми өтініш жолдады. Украина прокурорлары өздерінің дірілдеткіш әріптестерінен жауап ала алмады. Алайда украиналық сұраудан кейін бір апта өткен соң Беларусь Ресейге 32 «вагнерлік» берді. Президент Кеңсесі мұны «өкінішпен» қабылдады. Кейінірек Путин Беларусьте «Вагнериандықтарды» орналастыруды «АҚШ-тың арнайы операциясы» деп атады.
Журналист Юрий Бутусов украиналық арнайы қызметтер бір жылдан астам уақыт бойы «вагнерлерді» ұстау операциясын дайындап жатқанын хабарлады. Ол үшін олар Белоруссияға тартылды. Алайда, журналисттің айтуынша, Президент Кеңсесінде өткен кездесуде күш құрылымдары арнайы операцияның соңғы кезеңі туралы баяндап, оны бірнеше күнге кейінге қалдыруды сұрады, содан кейін ол сәтсіздікке ұшырады.
МБҚ мен Бас барлау басқармасы осы арнайы операцияны дайындауға өздерінің қатысуын жоққа шығарды, ал Украина Президенті Кеңсесінің басшысы Андрей Ермак мәлімдемелерді «жоспарлы дезинформация» деп атады.
Кейінірек арнайы операцияны дайындау кезінде Украина президенті болған Еуропалық ынтымақтастық партиясының көшбасшысы Петр Порошенко «Вагнер» жеке әскери компаниясының жауынгерлерін ұстау үшін украиналық арнайы қызметтердің жұмыс істеуіне рұқсат бергенін мәлімдеді.
